بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی در مجموعۀ تلویزیونی «ماه‌‌عسل»؛ با تأکید بر سواد رسانه‌‌ای

بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی در مجموعۀ تلویزیونی «ماه‌‌عسل»؛ با تأکید بر سواد رسانه‌‌ای

فاطمه سادات بیطرفان * / دکتر عباس شکاری **

 

هدف اصلی پژوهش حاضر، بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی (شامل مؤلفه‌‌های سبک زندگی اسلامی) در مجموعۀ ‌‌تلویزیونی ‌‌«ماه‌‌ عسل» و نیز تحلیل میزان تأثیر این مجموعه بر ارتقای سطح سواد رسانه‌‌ای مخاطب است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و ‌‌روش، کیفی و تحلیل محتوا است. جامعۀ آماری این پژوهش، عبارت است از: تمامی قسمت‌‌های پخش ‌‌شدۀ مجموعۀ ‌‌تلویزیونی‌‌ «ماه ‌‌عسل» از رسانۀ ملی در سال‌‌های 1395-1392؛ روش نمونه‌‌گیری نیز از نوع غیر ‌‌احتمالیِ ‌‌‌ترجیحی‌‌(هدفمند) است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژه ‌برنامۀ «ماه ‌‌عسل»، ضمن توجه به تمامی مؤلفه‌‌های سبک‌‌ زندگی ‌‌اسلامی و نیز سواد‌‌‌‌ رسانه‌‌ای (مدنظر ‌‌در پژوهش حاضر)، بیشترین تأکید را بر روی مؤلفۀ «خانواده» در سبک‌‌ زندگی ‌‌اسلامی و مؤلفه‌‌های «شناختی» و «عاطفی» در سواد رسانه‌‌ای داشته است؛ همچنین روش ارائۀ این مؤلفه‌‌ها و دیگر مؤلفه‌های تربیتی در این مجموعۀ‌ تلویزیونی، استفاده از روش غیرمستقیم تربیتی، یعنی اسوه سازی و خلق اسطورۀ تربیت دینی است؛ نتایج همچنین بیانگر این نکته است که این ویژه‌ برنامه با تأکید بر اصول «اخلاق‌‌مداری» ‌‌و «توجه به تفاوت‌‌های اجتماعی»، به‌نوعی تربیت‌‌ تبلیغی محسوب می‌شود.

واژگان كليدي: سبک ‌‌زندگی ‌‌اسلامی، سواد رسانه‌‌ای، مجموعۀ تلویزیونی ماه‌‌عسل، تربیت ‌‌تبلیغی، تحلیل محتوا.

 

پی‌نوشت‌ها

*. کارشناس‌‌ارشد روان‌‌شناسی‌‌ تربیتی دانشگاه ‌‌کاشان؛ دانشجوی کارشناسی‌‌ارشد فلسفۀ آموزش‌‌ و‌‌ پرورش دانشگاه‌‌ شهید بهشتی Email: fatemehbitarafan@yahoo.com .

** . عضو هیئت علمی دانشگاه‌‌ کاشان Email: shekarey@kashan.ac.ir .

برای دانلود متن کامل این مقاله به پیوست مراجعه نموده یا اینجا کلیک نمایید.

 

تشخيص عناصر التربوية- الدينية في مسلسل "شهر العسل" التلفزيوني:
مع التأكيد على محو الأمية الإعلامية

 

فاطمه سادات بيطرفان

 عباس شکاری  

 

الهدف الأساسي من هذه الدراسة هو التعرف على عناصر التربوية الدينية (حاوٍ على عناصر نمط الحياة الإسلامية) في المسلسل التلفزيوني «شهر العسل»، وكذلك تحليل مدى تأثير هذا المسلسل على تشجيع محو الأمية الإعلامية للجمهور. هذه الدراسة، من حيث الغرض هو عملي ومن حيث طبيعتها وأسلوبه نوعي وتحليلي. المجتمع الاحصائي لهذه الدراسة تتكون من جميع أجزاء المسلسل التلفزيوني «شهر العسل» التي تمّ بثّه باستخدام وسائل الإعلام الوطنية في السنوات 1395-1392، طريقة أخذ العينات هي أيضا نوع غير احتمالي (مستهدف). تشير نتائج الدراسة إلى أن خصوص برنامج "شهر العسل" ، مع الاهتمام بجميع مكونات نمط الحياة ومحو الأمية الإعلامية (المتوخى في هذا البحث) يؤكد على عنصر "الأسرة" في نمط الحياة الإسلامية. والعناصر "المعرفية" و "العاطفية" من محو الأمية وسائل الإعلام. وكذلك طريقة تقديم هذه العناصر والعناصر التربوية الأخرى في هذه السلسلة، استخدام الطريق غير المباشر يعني خلق القدوة وخلق الأسطورة التربوية الدينية، كما تشير النتائج إلى أن هذا البرنامج بالتحديد ، مع التركيز على مبادئ "الأخلاق" و "إيلاء الاهتمام للاختلافات الاجتماعية" ، يُعدّ بطريقة ما تبليغٌ تربويٌّ.

الكلمات المفتاحية: نمط الحياة الإسلامية، محو الأمية الإعلامية، المسلسل التلفزيونية «شهر العسل»، التبليغ التربوي، تحليل المحتوى

 

Analyzing Educative-religious elements in TV series “Mah-Asal": with an emphasis on media literacy

 

Fatemeh Sadat Bitarafan* / Abbas Shekarey**

 

 

The major aim of this study is to analyze the elements of Islamic lifestyle in the TV series "Mah-Asal" as well as analyzing the impact of this series on improving audience’s media literacy. This study, in terms of purpose, is applicable and in terms of the nature and method, is qualitative. Statistical population of this study consists of all parts of the broadcast of "Mah-Asal" on the national media (TV) from 2013 to 2016. Sampling method is also a Non-probable preferential (purposeful) one. findings showed that "Mah-Asal" beside the considering all elements of Islamic life style and also media literacy (considered in this study), has a high emphasis on the component of "family" in Islamic life style and the components of "Cognitive" and "emotional" in media literacy. The method of showing these elements and the other educational components in this TV series is the use of indirect educational method such as modeling and creation of educational religious myths. The results also implies that this special program, with emphasis on the principles of "morality" and "paying attention to social differences", is a kind of preaching education.

Key words: Islamic life style, media literacy, TV series “Mah-Asal”, educational preaching, Content analysis.

 

*. Master student in philosophy of education; shahid Beheshti University,
Email: fatemehbitarafan@yahoo.com.

** . Faculty member in University of Kashan, Email: shekarey@kashan.ac.ir.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

اين نوشتار با روش توصيفي-تحليلي به جايگاه انسان كامل در نظام هستي ا ز منظر عارفان مسلمان پرداخته است. از منظر آنان انسان كامل، خليفه حق‌تعالي، قطب عالم امكان و واسطه دريافت فيض از حق‌تعالي است. به عقيده بسياري از عرفا، انسان كامل به منزله روح عالم هستي مي‌ماند؛ همان‌گونه که روح امور بدن را تدبير مي‌كند، انسان كامل هم امور عالم را تدبير مي‌نمايد؛ گرچه به لحاظ بشري خود وي توجه نداشته باشد. هرگاه انسان كامل از عالم دنيا به عالم آخرت منتقل شود، خزائن الهي نيز به آن عالم منتقل خواهند شد، بساط عالم ماده جمع خواهد شد و رستاخيز قيام خواهد كرد. اين باور اهل تصوف، با عقايد شيعي، بسيار هماهنگ است؛ زيرا روايات شيعي نيز در اين معنا، صراحت دارد كه هرگاه حجت خدا از روي زمين ارتحال يابد، زمين متلاشي خواهد شد؛ ويژگي‌هاي كه از زبان اهل تصوف براي اهليبت بيان شده است، حاكي از اين مطلب است كه از منظر آنان انسان كامل، منطبق بر اهلبيت (ع) مي‌شود.
حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي، حقيقتي است كه از هر قيدي رها است؛ از اين حقيقت به غيب الغيوب و هويت مطلقه و وجود من حيث هو هو، نيز تعبير كرده‌اند. اين حقيقت در مرتبه اطلاق هيچ حكمي را نمي‌پذيرد، به همه موجودات نسبت يكسان دارد؛ اما از لازمه آن، علم به ذات و شعور به كمال ذاتي و اسمائي است. علم به ذات موجب، افتادن بي‌تعين در دام تعين مي‌شود.
جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

عقل در نظام سلوکی عرفا، دارای دو جایگاه مجزا است. عقل در مراحل ابتدایی سلوک هدایتگر، راهگشا و روشنگر است؛ اما در مراحل عالی‌تر سلوکشان هدایتگری و راهبری از عقلانیت و تعقل جدا می‌شود؛ در این راستا باید توجه داشت که منزلت عقل نفی نمی‌شود، بلکه عقلانیت در صیرورت وجودی عارف به امری فراعقلی و نه غیرعقلی تبدّل و تحول می‌یابد. متاسفانه نزد برخی راهروان طریق سلوک این امر به مثابه ضد عقلی بودن تعالیم عرفانی تلقی می‌شود، حال آن‌که میان امر فراعقلی و امر غیر عقلی تفاوت و تمایز معناداری است که می بایست مورد توجه و تأمل عرفان پژوهان و سالکان راه قرار گیرد؛ در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم انسان‌شناختی و وجودشناختی مفهوم عقل، به تفاوت و تمایز میان این دو ساحت اشاره و لوازم معرفت شناختی آن استخراج خواهد شد.
الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

قرآن کریم با استفاده از آیات خویش انسان را به‌سوی کمال سوق می‌دهد؛ پس باید بر طبق این فرمان‌ها روند زندگی را در مسیر رویش قرارداد. با بررسی و تحلیل الگوی رویش می‌توان اصلی‌ترین نقش را در خود فرد و آن جامعه جستجو کرد که ایمان را در درون خویش حس نمودند و فطرتشان علی‌رغم، القائات منفی افراد دیگر، ایشان را به این مسیر نزدیک نمودند، مانند همسر فرعون که با توجه به محیطی دور از معنویات، به دیندار شد...

پر بازدیدترین ها

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

این پژوهش نشان می‌دهد که ایجاد رابطه درست بین فرد و مسائل خود، ایجاد رابطه درست بین فرد و دیگران و ایجاد رابطه با خدا و کسب آرامش در پرتو آن از آثار رشد معنوی است؛ همچنین، تفکر، ایمان، انجام خوبی و ترک زشتی از علل رشد معنوی و جهل، کفرورزی و پیروی از شهویات از موانع رشد معنوی است.
عناصر معنوی دین اسلام و علم روان‌شناسی در ایجاد سلامت روان

عناصر معنوی دین اسلام و علم روان‌شناسی در ایجاد سلامت روان

از مسائل مهم حوزه بهداشت روانی، سلامت روان است. اسلام و روانشناسی هدف، موضوع و راهکارهای مشترکی برای رسیدن به ‌سلامت روان یا همان فلاح و رستگاری ارائه می‌دهند. انسان موضوع مشترک دین و روانشناسی است و نقطه تلاقی راهکارهای اسلامی و روانشناسی در رسیدن به هدف مشترک این دو حائز اهمیت است. سازه‌های شفقت خود و ذهن‌آگاهی، محاسبه نفس، توبه و حضور قلب، هماهنگی هرچه تمام‌تر دین و روانشناسی را در رسیدن به‌سلامت روان و رهایی از اضطراب و دل‌مشغولی‌های حاصل از پیشرفت‌های فناوری نشان می‌دهد.
انسان از منظر کریشنا مورتی

انسان از منظر کریشنا مورتی

کریشنامورتی در جای‌جای گفته‌های خویش به موضوع دانستگی اشاره می‌کند و سرانجام پند او این است که باید از هر دانستگی رها شد تا آزاد گشت و انسان شد...
درمان دردهای اخلاقی در نهج‌البلاغه

درمان دردهای اخلاقی در نهج‌البلاغه

نهج‌البلاغه علاوه بر مباحث تاریخی، اخلاقی، کلامی، فلسفی، اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و... به طب و درمان نیز اشاره کرده است. این مقاله دربارة راهکارهایی است که حضرت علی(ع) برای درمان دردهای اخلاقی و روحی توصیه نموده‌اند. از جملة این دردها می‌توان به افسردگی، ترس، شهوت، عیب‌جویی، تکبر، حسد، خشم، غفلت‌زدگی و شتاب‌زدگی اشاره نمود...
Powered by TayaCMS