آسیب‌ها و جرائم فضای آنلاین

دانش‌آموزان اطلاعی از سایت‌های مفید و یا سایت‌هایی را که نباید بدان ورود یابند، کسب نکرده‌اند و چه‌بسا این عدم اطلاعات درست استفاده از فضای مجازی باعث شده است که فرزندان در جامعه از مؤلفه‌های دینی، تربیتی و فرهنگی دور شوند و هویتشان دچار تردید و آسیب شود؛ لذا توجه جدی مسئولان امر در خصوص ایجاد فرهنگ‌سازی صحیح ورود به فضای مجازی برای آحاد جامعه در شرایط ایمن لازم است تا از دغدغه والدین در این خصوص کاسته شود. در این زمینه با عنایت به اینکه داشتن روابط اجتماعی به‌صورت حضوری تأثیر شگرفی را در رشد و شخصیت سالم و متعالی انسان‌ها دارد، یکی از برگ خریدهای سلامت روان انسان‌ها و جامعه، وجود روابط مؤثر اجتماعی با دیگران است و استفاده افراطی ارتباط مجازی سلامت روان انسان‌ها را تهدید می‌کند. در فضای مجازی چهار حوزه آسیب وجود دارد که بیشترین جرائم و تخلفات و سوءاستفاده‌ها در راستای این چهار حوزه انجام می‌شود:

- حوزه خشونت که از طریق بازی‌های رایانه‌ای، روان فرزندان را تهدید می‌کند.

- حوزه فحشا و فساد که بی‌عفتی و بی‌بند باری را ترویج می‌کند.

- حوزه اعتیاد و گرایش به سوءمصرف مواد مخدر و داروهای روان‌گردان و حتی اعتیاد ورود به فضای مجازی است.

- حوزه کلاه‌برداری که در استفاده فضای مجازی باید مراقب این حوزه‌ها باشند.

ورود افراطی به فضای مجازی باعث کاهش روابط اجتماعی و ایجاد افسردگی در جوانان و نوجوانان خواهد شد و از سوی دیگر موجب بروز مشکلات در روابط اعضای خانواده از جمله ایجاد تنش، مشاجره و درگیری شده که باعث ایجاد بی‌حرمتی و کاهش اعتماد به بزرگ‌ترها به‌ویژه والدین خواهد شد.

چنین مسائلی روان نوجوانان و جوانان را به‌هم‌ریخته و باعث افزایش ارتباطات مجازی بدون توجه به مسائل امنیتی می‌شود که زمینه سوءاستفاده از نوجوان و جوان و انحرافات دیگر او را فراهم می‌آورد، بدان دلیل که در فضای آنلاین هر فردی غریبه است و این امکان وجود دارد که فردی با سن بالا خود را دوست کودک قرار داده و آسیب‌هایی را ایجاد کند؛ لذا توصیه می‌شود، ارتباطات و گفت‌وگوهای حضوری اعضای خانواده در فضای خانواده بیشتر شده و گفتمان‌های خانوادگی تشکیل شود، همچنین روابط با اطرافیان و اقوام افزایش یابد و جلساتی ویژه به دور از موبایل و فنّاوری در فضای خانوادگی تشکیل شده تا ارتباطات حضوری و صمیمیت‌های خانوادگی گسترش یابد.

راهکارهای دوری دانش آموزان و کاهش آسیب‌ها

 -اولین توصیه گسترش روابط اجتماعی و تقویت این روابط با شیوه‌های مختلف (برگزاری جلسات، حل مسائل بدون وجود موبایل، خاموشی موبایل درمهمانی ها و صحبت رود رو و حضوری و...)  است.

-توصیه دیگر آموزش‌های لازم به خانواده و جوانان به‌خصوص آشنایی بیشتر والدین به این فضاها و کنار گذاشتن ارتباطات سنتی، راهنمایی و صحبت با فرزندان در خصوص استفاده بهینه از شبکه‌ها مجازی و برقراری ارتباط محکم و استواروصمیمی با فرزندان.

- تقویت باورهای دینی و اعتقادی خود در بین خانواده، با پررنگ شدن این باورها بچه‌ها کمتر در معرض آسیب‌های فضای اینترنت قرارمی گیرند.

- قراردادان رایانه خانوادگی در محلی که برای همه قابل مشاهده و دردسترس باشد.

-یک ساعت مختص اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان در طول شبانه‌روز است که والدین خودشان بازی‌های رایانه‌ای را برای کودکان انتخاب کنند.

-بازی‌های رایانه خشن عاملی مهم درافزایش میزان خشونت کودکان است تا جایی که امکان دارد از انتخاب این بازی‌ها پیشگیری کرده و انتخاب برنامه‌ها متناسب با سن و موردعلاقه فرزندان باشد.

- پر کردن اوقات فراغت فرزندان با ورزش، مهارت‌آموزی و ... و دوری از ایجاد فرصت بیکاری برای آنان، در این صورت دانش آموزان تا پایان تحصیلات عمومی حداقل سه مهارت شغلی رامی آموزند و همین امر موجب شده تا در آینده بیکار نشوند.

- سرمایه‌گذاری برای اشتغال کودکان در آینده که لازمه تحققق این امر کسب مهارت‌ها در زمان اوقات فراغت است.

-آموزش آسیب‌ها و تهدیدهای فضای مجازی به فرزندان برای کمک به استفاده ایمن از اینترنت است تا آنها اطلاعات شخصی خود و خانواده را در اختیار دیگران  قرار ندهند.

-شناخت والدین از علائم اینترنتی مثل کاهش روابط اجتماعی، عصبانیت و پرخاشگری در زمان قطع اتصال به اینترنت، افت تحصیلی، اختلال درخواب، رفتن به سراغ اینترنت در مواقع تنهایی، عدم تمایل به بیرون رفتن ازخانه مشکلات و ناراحتی‌های جسمانی و عضلانی و ... است که به بچه‌ها بیاموزند که اگربا مشکلی در فضای مجازی روبه‌رو شدند با آنها درمیان گذاشته و به‌هیچ‌عنوان مشکلات را با دوستان آنلاین خود که غریبه‌اند مطرح نکنند.

- غنی‌سازی برنامه‌های فراغت دانش آموزان متناسب با شرایط سنی‌شان که در این خصوص برنامه‌ریزی آموزش‌وپرورش را می‌طلبد که تا با مهیاکردن برنامه‌های اوقات فراغت متناسب با شرایط سنی، دانش آموزان شور و شوق در آن برنامه حضور یابند و نسبت به دورهم بودن و بالا بردن مشارکت‌های اجتماعی آنها از حضورشان در فضاهای مجازی کاسته شود.

دوران بلوغ در معرض آسیب‌های بیشتر

وقت‌گذرانی بدون کنترل دانش آموزان در فضای مجازی منجر به ایجاد هویت کاذب و زودگذر برای آنها می‌شود. متأسفانه در سال‌های گذشته دانش آموزان از فضای مجازی استفاده بی‌رویه می‌کنند و همین موضوع منجر به انزوای دانش آموزان شده است.

این هویت کاذب و زودگذر تصویری غیرواقعی برای افراد ایجاد می‌کند و منجر به این می‌شود که افراد در تلاش و تکاپو برای حضور بیشتر در شبکه‌های اجتماعی شوند؛ چراکه در فضای مجازی بیش از آنکه هویت برای فرد مطرح باشد، دانش‌آموز سعی در ارائه افکار و علایق و اندیشه‌های خود دارد که این خود بسیار خطرناک است.

اما آنچه درباره گرایش به شبکه‌های اجتماعی در بین جوانان و نوجوانان و به‌ویژه دانش آموزان مهم به نظر می‌رسد این است که این قشر از جامعه به دلیل شرایط سنی که دارند از آسیب‌پذیری بسیار بالاتری برخوردارند و افرادی که دوران بلوغ را طی می‌کنند بیشتر از هر گروه دیگری در معرض آسیب هستند.

راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی همچون سایبر، لایه وات آب منجر به این شده که خانواده‌ها از هم دور شوند حتی ممکن است خانواده‌ها به‌صورت صوری و ظاهری دورهم جمع شوند، اما درهمان جمع نیز افراد خانواده هرکدام توجهشان به گوشی یا قبلت مایشان هستند.

لزوم آگاهی کاربران به حدود و حریم خصوصی 

فضای مجازی و رایانه امروز در زندگی ما انسان‌هاست و کودکان هم در این فضای مجازی بازی می‌کنند. دانش آموزان و دانشجویان و... به‌نوعی در این فضا هستند و به‌هرحال این محیط جزو جدایی‌ناپذیر از زندگی اشخاص است، لکن نکته مهم نحوه استفاده صحیح و اصولی از این فضاست.

فضای مجازی به‌صورت شبکه‌های اجتماعی، امروز به‌صورت یک فنّاوری مدرن در اختیار قرارگرفته است، لازمه استفاده از این فنّاوری مدرن، داشتن فرهنگ استفاده از آن است و فقدان این فرهنگ آسیب‌های بسیاری را برجای می‌گذارد.

یکی از مشکلات برخی از کاربران ضعف اخلاق است. استفاده‌کنندگان این شبکه‌ها جوانان هستند و والدین این وسایل را برای فرزندان تهیه کرده، لکن لازم است که قبل از تهیه این ابزارها عنصر اساسی اخلاق را به فرزندان بیاموزند و با آموزش به آنها تفهیم کنند که نباید وارد حریم خصوصی دیگران شوند.

منبع:  پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس فتا