روش تربيتى ملاحسينقلى «معرفت نفس» بود. او براى وصول به اين مقام «مراقبه» را از مهمترين امور برمى‌شمرد. آن جناب در اين زمينه مى‌فرمودند:
«پس از ترك گناه، به مجاهده بپرداز و با تمام كوشش از لحظه‌اى كه سر از بستر برمى‌دارى، تا شب كه بخواب مى‌روى «مراقبت» داشته باشد. در محضر مقدس الهى با ادب باش و بدان كه تو با سراسر وجود و تمام اجزايت، اسير قدرت الهى هستى. حرمت حضور او را رعايت كن او را چنان عبادت كن گويا او را مى‌بينى. پس اگر او را نمى‌بينى، او یکسره تو را مى‌بيند. پيوسته متوجه عظمت حق و حقارت خويش، رفعت او و پستى خود، عزت او و ذلّت خود، بى‌نيازى او و احتياج خودت باش. همچنین از زشتى غفلت خود در حضورش، كه پيوسته به تو توجه دارد، غافل مشو.»
برگرفته از کتاب «رفتارهای انسان‌ساز»