قال الصّادق(ع):
السّخاء من اخلاق الانبیاء و هو عماد الایمان، و لا یکون مؤمن الّا سخیّاً و لا یکون سخیّ الّا ذویقین و همّة عالیة، لانّ السّخاء شعار نور الیقین، و من عرف ما قصد، هان علیه ما بذل. قال النّبیّ(ص): ما جبل ولیّ اللَّه الّا علی السّخاء. و السّخاء ما یقع علی کلّ محبوب اقلّه الدّنیا. و من علامات السّخاء ان لا تبالی من اکل الدّنیا و من ملکها، مؤمن او کافر، مطیع او عاص، شریف او وضیع. یطعم غیره و یجوع، و یکسو غیره و یعری، و یعطی غیره و یمتنع من قبول عطاء غیره و یمنّ بذلک و لا یمنّ. و لو ملک الدّنیا باجمعها، لم یر نفسه فیها الّا اجنبیّاً. و لو بذلها فی ذات اللَّه - عزّوجلّ - فی ساعة واحدة ماملّ.
قال رسول اللَّه(ص): السّخیّ قریب من اللَّه، قریب من النّاس، فریب من الجنّة، بعید من النّار. و البخیل بعید من اللَّه، بعید من النّاس، بعید من الجنّة، قریب من النّار. و لا یسمّی سخیّاً الّا الباذل فی طاعة اللَّه و لوجهه و لو کان برغیف او شربة ماء. قال النّبیّ(ص): السّخیّ بما ملک و اراد به وجه اللَّه تعالی. و امّا المتسخّی فی معصیة اللَّه تعالی، فحمّال لسخط اللَّه و غضبه و هو ابخل النّاس لنفسه فکیف لغیره حیث اتّبع هواه و خالف امر اللَّه - عزّوجلّ - قال اللَّه تعالی: و لیحملنّ اثقالهم و اثقالاً مع اثقالهم. و قال النّبیّ(ص) یقول اللَّه: ابن آدم! مُلکی ملکی و مالی و مالی. یا مسکین! این کنت حیث کان الملک و لم تکن. و هل لک الّا ما اکلت فافنیت او لبست فابلیت، او تصدّقت فابقیت؟ امّا مرحوم به او معاقب علیه. فاعقل ان لا یکون مال غیرک احبّ الیک من مالک. فقد قال امیرالمؤمنین(ع): ما قدّمت فهو للمالکین و ما اخّرت فهو للوارثین، و ما معک لیس لک علیه سبیل سوی الغرور به. کم تسعی فی طلب الدّنیا و کم تدّعی، أ فترید ان تفقر نفسک و تغنی غیرک؟!
امام صادق (ع) فرمود:
سخاوت از اخلاق پیامبران و ستون ایمان است. هیچ مؤمنی نیست؛ مگر آنکه سخاوتمند است، و سخاوتمند نیست؛ مگر کسی که دارای یقین و همّتی عالی باشد؛ زیرا سخاوت، نشانه نور یقین است و هر کس بداند دنبال چه چیزی است، بخشش، برای او آسان گردد. پیامبر(ص) فرمود: خمیره اولیای خدا، با سخاوت آمیخته شده است. سخاوت آن است که درباره هر چه دوستداشتنی است، سخی باشد وکمترین آن، دنیاست. از نشانه های سخاوت آن است که اعتنا نکنی که دنیا در دستِ که و از آنِ کیست؛ در دست مؤمن یا کافر، فرمانبُردار یا گناهکار و مردمان بلندمرتبه یا افراد پستمایه، ودیگران را سیر کند و خود گرسنگی کشد، دیگری را لباس پوشاند و خود برهنه باشد عطا کند و خود از قبول عطا سرباز زند و بر این کار منّت پذیرد، ولی منّت نگذارد. اگر تمام دنیا را به او بدهند خود را در آن بیگانه شمارد و از اینکه همه را در ساعتی (یا لحظهای) در راه خدای عزّ وجلّ ببخشد، وی را باکی نباشد.
رسول خدا (ص) فرمود: سخاوتمند، به خدا و مردم و بهشت نزدیک و از جهنّم دور است و بخیل از خدا و مردم و بهشت دور و به جهنم نزدیک است. کسی را سخاوتمند ننامند؛ مگر آنکس که در اطاعت خدا و برای او، میبخشد؛ اگرچه گردهای نان یا جرعهای آب باشد. پیامبر(ص) فرمود: سخاوتمند کسی است که مال خود را در راه خدا ببخشد، ولی سخاوتمندنما، در راه گناه و نافرمانی خداوند تعالی میبخشد؛ بنابراین او آماج خشم و غضب خداوند است و او که بر خود بخل ورزد، پس با غیر خویش چگونه است؟! زیرا او از هواوهوس خویش پیروی و از خداوند عزّوجلّ نافرمانی میکند. خداوند تعالی فرموده است: ... و قطعاً بارهای گران خودشان و بارهای گران [دیگران] را با بارهای گران خود بر دوش خواهند گرفت. پیامبر(ص) فرمود: خداوند میفرماید: فرزند آدم! [تو که پیوسته میگویی ملک من، ملک من، ملک من، بدان که] مُلک من و مالِ من، فقط از آنِ من است. ای بیچاره! تو کجا بودی آن زمان که ملک و مال بود و تو نبودی؟! آیا تو را جز آنچه خورده و از بین بردهای، یا پوشیده و کهنه کردهای، یا صدقه داده و جاویدش کردهای که به سبب آن، بخشیده یا عقوبت و مجازات میشوی بهرهای هست؛ زیرا کیفر و پاداش، به نحوه جمعآوری مال بستگی دارد. پس خوب بیندیش که مال دیگری را از مال خویش محبوبتر ندانی و در آنها طمع نورزی! امیرمؤمنان(ع) فرمود: آنچه پیش فرستادهای از آنِ توست و آنچه وانهادهای، از آنِ وارثان است و آنچه دستمایه زندگی توست، شیطان را امیدوار میسازد که تو را با آن بفریبد. چقدر میخواهی در طلب دنیا بکوشی و خویش را رنجه داری؟ آیا میخواهی در دنیا خودت را به زحمت افکنی و با نکبت زندگی کنی و دیگران را غنی سازی؟!