سیرۀ اخلاقی رفتاری امام حسین (علیه السلام) و یارانش در جریان واقعۀ کربلا: (الگو و معیاری اخلاقی- رفتاری برای یک زندگی معنادار)

سیرۀ اخلاقی رفتاری امام حسین (علیه السلام) و یارانش در جریان واقعۀ کربلا: (الگو و معیاری اخلاقی- رفتاری برای یک زندگی معنادار)

سید جلال هاشمی * / هدیه شنبدی ** / سمیه پاپی ***

 

یکی از پرسش‌های بنيادين آدمي، پرسش از معنای زندگي است که پاسخ به این پرسش می‌تواند همۀ ابعاد زندگی انسان را تحت‌ تأثیر خود قرار دهد. معنای زندگی به‌طورکلی به معنی «هدف»، «ارزش» و «کارکرد» زندگی است که از منظر اسلام به هر سه توجه شده است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل زندگی معنادار در سیرۀ امام حسین علیه السلام و یارانش و تبیین ویژگی‌های معناداری زندگی در آن از جهت ارائۀ الگو و معیاری اخلاقی-رفتاری برای انسان امروز است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که قیام امام علیه السلام، کوششی برای تثبیت و تحقق یک زندگی اسلام‌مدارانه یا همان زندگی معنادار، راستین و ارزشمند بوده است؛ از این‌رو مسلمانان و پیروان او باید با تمام توان و امکانات در جستجوی شناخت و اتخاذ الگوی زندگی معنادار و اسلامی با تأسی از ایشان باشند. عمل به اصول استنتاج‌شدۀ هدایت‌پذیری و ولایت‌پذیری، حدود مداری و نفی بی‌تفاوتی اجتماعی و احساس مسئولیت در جامعه می‌تواند موجبات معناداری زندگی را فراهم آورد. همچنین ویژگی‌های زندگی معنادار نیز در سیرة امام علیهم السلام عمق داشتن و مهم بودن زندگی، هدف‌مداری، خودآگاهی و داشتن تصویری شفاف از اعمال خویش، اخلاقی بودن و رعایت ارزش‌ها و اصول اخلاقی در زندگی و بهره‌مندی از انسجام اخلاقی است؛ موفقیت‌آمیز بودن زندگی و نیل به برخی توفیقات در زندگی و خداباوری یا دین‌دار بودن زندگی ایشان و یارانش، نمود چشمگیری داشته و شواهد بسیاری برای آن وجود دارد؛ بنابراین امام علیه السلام و یاران باوفایش، الگوها و قهرمانان همیشگی زندگی معنادار هستند.

واژگان كليدي: سیرۀ امام حسین علیه السلام، واقعۀ کربلا، زندگی معنادار، الگوی اخلاقی – رفتاری، الگوی تربیتی.

 

پی‌نوشت‌ها

* . عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز. Email: j.hashemi@scu.ac.ir

**. کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش. (مسئول مکاتبات) Email: shanbadei7@yahoo.com

***. کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش. Email: spapi67@ymail.com

 

 برای دانلود متن کامل این مقاله به پیوست مراجعه نموده یا اینجا کلیک نمایید.

 

سيرة الإمام حسين علیه السلام وأنصاره في واقعة كربلاء: النموذج والمعيار الأخلاقي سلوك لحياة ذات مغزى

السيد جلال هاشمي*، هدية شنبدي**، سمية بابي***

 

من إحدى المسائل الإنسانية الأساسية هي مسألة معنى الحياة، والإجابة على هذا السؤال يمكن أن تؤثر على جميع جوانب الحياة البشرية. معنى الحياة بشكل عام يعني "الهدف"، "القيمة" و "وظيفة" الحياة، وقد تمّ الاهتمام بجميع الجوانب الثلاثة في الإسلام. والغرض من هذا البحث هو تحليل الحياة الهادفة للإمام الحسين علیه السلام وأنصاره وشرح معنى خصائص الحياة من أجل تقديم النموذج والمعيار الأخلاقي والسلوكي للإنسان اليوم.

وفي هذا البحث، تم استخدام طريقتين من التحليل الاستعلائي والاستدلال العملي المتطور. وقد استخدمت الطريقة الأولى للاستدلال على نمط الإمام علیه السلام وأنصاره، واستخدمت الطريقة الثانية من أجل استنتاج مبادئ الحياة المفيدة في حياته. و قد أظهرت نتائج التحليل أن انتفاضة الإمام كانت محاولة لتحقيق الحياة الإسلامية الهادفة ، أي حياة ذات معنى. ولذا يجب على المسلمين وأتباعه أن يبذلوا كمال جهدهم إلى بحث ومعرفة نمط الحياة ذات مغزى من خلال اقتدائهم به. إن العمل بهذه الأصول المستنتجة: الاهتداء، والموالاة، معرفة الحدود، نفي اللامبالاة الاجتماعية، والشعور بالمسؤولية في المجتمع؛ يمكن أن توفر حياة ذات معنى. وكذلك من ملامح الحياة الهادفة، العمق المعرفي لأهمية الحياة، معرفة الهدف، والوعي الذاتي، والحصول على صورة واضحة عن الأفعال والأخلاق، واحترام القيم والمبادئ الأخلاقية في الحياة، والتمتع بالنزاهة الأخلاقية، الحياة الناجحة وتحقيق بعض الانجازات في الحياة، وفي نهاية المطاف الإيمان بالله أو التديّن في حياة الإمام وأنصاره، كانت لها تأثير ملفت للنظر وهناك شواهد عديدة حول ذلك. ولذا فإن الإمام علیه السلام وأنصاره هم قدوة وأبطال خالدة للحياة الهادفة.

الكلمات المفتاحية: سيرة الإمام الحسين علیه السلام، واقعة كربلاء، الحياة الهادفة، النمط الأخلاقي -السلوكي، النمط التربوي.

 

* . عضو في الهيئة العلمية قسم العلوم التربوية في جامعة شهيد جمران أهواز j.hashemi@scu.ac.ir

** . ماجستير في تخصص التاريخ والفلسفة التعليم والتربية (مسؤول المراسلات) shanbadei7@yahoo.com

*** . ماجستير في تخصص التاريخ والفلسفة التعليم والتربية spapi67@ymail.com

 

Imam Hussein (AS) and his followers in the Karbala Incident: a model and a criterion for a meaningful life

Seyed Jalal Hashemi* / Hedieh Shanbedi** / Somayyeh Papi***

 

 Understanding various methods in educational preaching is important. In this research we attempted to provide ways of educational preaching base on the general principles of preaching. The method used to achieve this goal is a library method. The results show that general principles of preaching can be converted into seven principles of education which can categories in two general parts: general (including ambition, diversity, multi-purpose and harmonious behavior), and special (including sensory perception, reduction of disruptive factors and convincing). The general principles include all methods, but each specific principle implies only its own methods. Methods such as repetition, exposure to results of actions, use of allegory, and the like are obtained from the principle of sensory perception. The principle of reducing disruptive factors consists of three methods including reconciliation, censorship, abominate and friendship, and the principle of persuasion also implies methods of love, comparison, debate, and so on. The results of this research indicate that it is possible to take advantage of various methods in Educational preaching.

Keywords: Educational Preaching, Principles of Preaching, Methods.

 

* . Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahwaz.

** . Master of Science in History and Philosophy of Education (correspondent)

*** . Master of Science in History and Philosophy of Education.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)

آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)

بسیاری از مفسران شیعه و سنی در تفسیر آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، تصریح کرده اند بی نیازی رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به واسطه اموالی بوده است که حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)، مجاهدانه و مخلصانه آن اموال را به پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)، تقدیم فرمود. از این رو می توان آیه مذکور را در واقع، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها) تلقی کرد.
پاسخ به سخنان خلاف اسلام مولوی محمد عثمان قلندرزهی امام جمعه مسجد الخلیل خاش

پاسخ به سخنان خلاف اسلام مولوی محمد عثمان قلندرزهی امام جمعه مسجد الخلیل خاش

سالیان متمادی است که مولوی محمدعثمان قلندرزهی، امام جمعه مسجد جامع الخلیل خاش، در خطبه‌های نماز جمعه یا در درس تفسیر خود یا در سخنرانی‌های خود که غالب آن‌ها در کانال رسمی دفتر او به‌صورت کلیپ یا صوت یا متن منعکس شده است، مباحثی در میان سخنرانی‌های خود مطرح می‌کند که پیامد آن چیزی جز تکفیر مسلمانان و مشرک دانستن آن‌ها و ترویج عقیده وهابیت تکفیری نیست.
دوستی با مؤمنان و دشمنی با دشمنان

دوستی با مؤمنان و دشمنی با دشمنان

این نوشتار قصد دارد بخشی از آیه ۲۹ سوره «فتح» را که درباره ویژگی های ممتاز رسول الله له و یاران واقعی ایشان نازل شده است تبیین کند
مجاهدان متحد، محبوبان خدا

مجاهدان متحد، محبوبان خدا

وحدت مجاهدان در راه خدا از دیدگاه آیات و روایات اهمیت بسزایی در اسلام دارد. وجود اختلاف ها و نزاع ها میان مجاهدان و جبهه مقاومت یکی از ترفندهای دشمنان اسلام است
مسئله فلسطين از دیدگاه مقام معظم رهبری

مسئله فلسطين از دیدگاه مقام معظم رهبری

امروزه مسئله فلسطین، مسئله اول جهان اسلام و بشر است که در کانون تحولات جدید قرار دارد؛ تحولاتی که آمریکا و صهیونیستها در تلاش برای تغییر تاریخ و رقم زدن وقایع عظیم هستند. آغاز این تحولات به عملیات طوفان الاقصی در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵) مهر ماه ١٤٠٢) بر می گردد؛ زمانی که جنبش حماس حمله های خود به پایگاههای اسرائیلی را آغاز کرد.

پر بازدیدترین ها

بررسی مبانی قرآنی و روایی حمایت از مظلومان

بررسی مبانی قرآنی و روایی حمایت از مظلومان

ملاحظه تأکید سنت و روایات متعدد در باب حمایت از مظلومان، از خداوند متعال، پیامبر (صلی الله علیه وآله)، اهل بیت (علیهم السلام) و فقهای شیعه، نشان از اهمیت این مساله در منظومه اسلام و یکی از مسائل پر اهمیت در دین اسلام شمرده می شود. طبق مبانی قرانی و روایی اسلام همه مظلومان جهان، مورد حمایت هستند. دین، مذهب، رنگ، نژاد، جغرافیا، جنست و مانند آنها موجب ترک حمایت و دفاع از مظلومان نمی گردد. از آنجایی که برای برخی، شبهه و سوال است که چه نیازی به حمایت مستضعفین عالم است؟ و به چه دلیل نظام اسلامی به دیگر ملت های مستضعف در مقابل مستکبران حمایت می کند؟ لذا در این نوشتار بررسی می شود آیا حمایت از مظلومان طبق مبانی آیات و روایات است یا نه؟ با تحقیقاتی که انجام شده بدست می آید: آیات و روایات متعددی از اهل بیت (علیهم السلام) دلالت بر حمایت از مستضعفین و مظلومان جهان، دارد تا جایی که بسیاری از فقهای شیعه حمایت از مظلومان را در مقابل ظالم واجب شمردند.
بررسی تولد امام علی (علیه السلام) در کعبه از نگاه علمای شیعه و اهل سنت

بررسی تولد امام علی (علیه السلام) در کعبه از نگاه علمای شیعه و اهل سنت

یکی از شبهاتی که امروزه وهابی ها مطرح می کنند این است که امام علی (علیه السلام) در کعبه متولد نشده است و این تولد امام (علیه السلام) در کعبه فضیلتی برای امام (علیه السلام) شمرده نمی شود در حالی که با مراجعه با کتب علمای شیعه و اهل سنت دانسته می شود که علمای شیعه و بسیاری از علمای اهل سنت قائل هستند که امام علی (علیه السلام) در کعبه متولد شده است و این جزو مناقب و فضائل حضرت (علیه السلام) شمرده می شود. از باب نمونه به چند مورد از اقوال کلام علمای شیعه و اهل سنت اشاره می گردد.
بررسی مفاهیم مشترک احادیث شیعه و سنی در مقوله استکبارستیزی

بررسی مفاهیم مشترک احادیث شیعه و سنی در مقوله استکبارستیزی

ملاحظه تأکید سنت و روایات متعدد در مقوله استکبار ستیزی و ظلم ستیزی، از پیامبر (صلی الله علیه وآله)، اهل بیت (علیهم السلام)، نشان از اهمیت این مساله در منظومه اسلام و یکی از مسائل پر اهمیت در دین اسلام شمرده می شود. طبق مبانی قرانی و روایی اسلام همه مسلمانان باید استکبار ستیزی و ظلم ستیزی و حمایت از مظلومان را جزو برنامه خودشان قرار بدهند. از آنجایی که برای برخی، شبهه و سوال است که چرا باید از مستکبرین عالم بیزاری جست و در مقابل آنها باید قیام شود؟ و به چه دلیل نظام اسلامی باید در مقابل مستکبرین و زورگویان بایستد و از ملت های مستضعف در مقابل مستکبران حمایت کند؟ لذا در این جستار بررسی می شود آیا احادیث شیعه واهل سنت دلالت بر استکبار ستیزی و ظلم ستیزی دارد یا نه؟ با تحقیقاتی که انجام شده بدست می آید: روایات متعددی از رسول الله (صلی الله علیه وآله) و اهل بیت (علیهم السلام) در منابع شیع و اهل سنت وارد شده است که مسلمانان باید در مقابل ظالم و مستکبر سکوت نکنند و به آنها کمک داده نشود و اسلام بر هر آیین و مکتبی برتری دارد.
برکات اجتماعی ظهور حضرت مهدی (عج) در روایات فریقین

برکات اجتماعی ظهور حضرت مهدی (عج) در روایات فریقین

به گواه روایات متعددی که در مصادر اسلامی (اعم از کتب روایی شیعیان و یا اهل سنت) نقل شده اند، عصر ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، را می توان عصری بی نظیر و آرمانی خواند که عموم آحاد بشریت در آن دوران، از برکات و ثمرات فراوانی متنعم خواهند بود. در این میان، آثار اجتماعی عصر ظهور را می توان یکی از مهم ترین جلوه های نزول برکات الهی در آن روزگار قلمداد کرد که بی تردید بیان و یادآوری روایات موجودی که محدثین مسلمان در این باره نقل کرده اند، نقش بسزایی در راستای تقویت فرهنگ انتظار در جامعه اسلامی خواهد داشت. از این رو نگارنده در نوشتار پیش رو با نیم نگاهی به روایاتی که شیعه و سنی در رابطه با برکات اجتماعی عصر ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نقل کرده اند، به برخی از این برکات اشاره می کند. شایان ذکر است نابودی ظلم، توسعه رفاه اجتماعی، از بین رفتن نا امنی، شکل گیری رضایت عمومی و تحقق وحدت از جمله مهم ترین برکات اجتماعی عصر ظهور هستند که نویسنده در این نوشتار، آن ها را بیان کرده است.
آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)

آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)

بسیاری از مفسران شیعه و سنی در تفسیر آیه «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى»، تصریح کرده اند بی نیازی رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به واسطه اموالی بوده است که حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها)، مجاهدانه و مخلصانه آن اموال را به پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)، تقدیم فرمود. از این رو می توان آیه مذکور را در واقع، قطره ای از دریای فضائل بی نظیر حضرت ام المومنین خدیجه (سلام الله علیها) تلقی کرد.
Powered by TayaCMS