قوام سلوک معنوی به «عز ربوبیت» و «ذل عبودیت»

قوام سلوک معنوی به «عز ربوبیت» و «ذل عبودیت»

یکی از آداب قلبیّه در عبادات و وظایف باطنیّه سالک طریق آخرت، توجه به عزّ ربوبیِت و ذلّ عبودیّت است؛ و آن یکی از منازل مهمّة سالک است؛ که قوّت سلوک هر کس به مقدار قوّت این نظر است، بلکه کمال و نقص انسانیّت تابع کمال و نقص این امر است و هر چه نظر انّیِت و انانیّت و خودبینی و خودخواهی در انسان غالب باشد، از کمال انسانیّت دور و از مقام قرب ربوبیّت مهجور است و حجاب خودبینی و خودپرستی از جمیع حجب ضخیم‌تر و ظلمانی‌تر است، و خرق این حجاب از تمام حجب مشکل‌تر و خرق همة حجب را مقدّمه است، بلکه مفتاح مفاتیح غیب و شهادت و باب الابواب عروج به کمال روحانیّت خرق این حجاب است تا انسان را نظر به خویشتن، کمال و جمالِ متوهّم خود است، از جمال مطلق و کمال صرف محجوب و مهجور است؛ و اوّل شرط سلوک الی الله خروج از این منزل است، بلکه میزان در ریاضت حق و باطل همین است؛ پس هر سالک که با قدم انانیّت و خودبینی و در حجاب انّیِت و خودخواهی طیّ منزل سلوک کند، ریاضتش باطل و سلوکش الی الله نیست، بلکه الی النفس است: «مادر بتها بت نفس شما است».[1]

قال تعالی: و من یخرج من بیته مهاجراً الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی‌الله.[2] هجرت صوری و صورت هجرت عبارت است، هجرت به تن از منزل صوری به سوی کعبه یا مشاهده اولیاء (ع) و و هجرت معنوی خروج از بیت نفس و منزل دنیا الی الله و رسوله است؛ و هجرت به سوی رسول و ولیّ نیز هجرت الی الله است.  و مادام که نفس را تعلّقی به خویش و توجّهی به انّیّت انسان مسافر نشده است؛ و تا بقایای انانیّت در نظر سالک است و جدران شهر خودی و اذان اعلام خودخواهی مختفی نشده، در حکم حاضر است نه مسافر و مهاجر.

و در مصابیح الشریعة است: قال الصادق علیه السلام: العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة؛ فما فقد من العبودیة وجد فی الربوبیة، و ما خفی من الربوبیة أصیب فی العبودیة.[3]

کسی که با قدم عبودیّت سیر کند و داغ ذلّت بندگی را در ناصیة خود گذارد، وصول به عزّ ربوبیّت پیدا کند. طریق وصول به حقایق ربوبیّت سیر در مدارج عبودیّت است؛ و آنچه در عبودیّت از انّیّت و انانیّت مفقود شود، در ظلّ حمایت ربوبیّت آن را می‌یابد، تا به مقامی رسد که حق تعالی سمع و بصر و دست و پای او شود؛ چنانچه در حدیث صحیح مشهور بین فریقین وارد است.[4]

 

پی‌نوشت‌ها

[1] .«مادر بتهابت نفس شماست / زانکه آن بت ما رو این بت اژدهاست». ـ مولوی.

[2]. « کسی که از خانه‌اش بیرون شود در حالی که هجرت کننده به سوی خدا و رسول اوست، آن گاه مرگ او را دریابد، پاداش او بر خدا واقع (و لازم) شده.» (نساء / 100).

[3] ـ «بندگی گوهی است که باطن آن ربوبیت است؛ پس، هر چه از بندگی به دست نیامده باشد، در ربوبیت یافته می‌شود. و هر چه از ربوبیت پوشیده و پنهان باشد، در بندگی حاصل می‌گردد،» مصباح الشریعة، «فی حقیقة العبودیة»، باب 100.

[4] . اشاره است به روایت «قرب نوافل» و انه لیتقرب الی بالنافلة حتی احبه، فاذا احببته کنت سمعه الذی یسمع به و بصره الذی ببصر به و لسانه الذی ینطق به و یده التی یبطش بها؛ ان دعائی اجبته و ان سالنی اعطیته ... اصول کافی، ج 4، ص 53، «کتاب الایمان و الکفر» «باب من اذی المسلمین و احتقهم»، روایت 7 و 8.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

پر بازدیدترین ها

معرفی کتاب آموزش مفاهیم دینی (همگام با روان‌شناسی رشد)

معرفی کتاب آموزش مفاهیم دینی (همگام با روان‌شناسی رشد)

این کتاب را آقای ناصر باهنر نوشته و انتشارات چاپ و نشر بین‌الملل آن را منتشر کرده است. کتاب در ۵ فصل نگاشته شده است و نویسنده تلاش می‌کند تا با تکیه‌بر روان‌شناسی رشد، به بررسی مراحل رشد و تکامل درک دینی بپردازد.
معرفی کتاب «نظریه اسلامی تعلیم و تربیت»

معرفی کتاب «نظریه اسلامی تعلیم و تربیت»

مؤلف در این اثر بر آن است تا با بررسی موشکافانه نظریات مختلف حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و نقد و تبیین متون روایی و اسلامی (با تکیه‌بر آراء ملاصدرا) در نهایت به دیدگاهی جامع در خصوص نظریه تعلیم و تربیت اسلامی دست یابد...
معرفی کتاب  با پرسش‌های جنسی کودکان چه باید کرد؟

معرفی کتاب با پرسش‌های جنسی کودکان چه باید کرد؟

نویسنده این کتاب ناصر یوسفی، هنگامه بازرگانی است. این کتاب توسط انتشارات کارگاه کودک منتشر شده است.
معرفی کتاب تعلیم و تربیت بصیرت گرا

معرفی کتاب تعلیم و تربیت بصیرت گرا

كتاب حاضر است كه مي تواند نمايان گر ديدگاهي در عرصه تربيت اسلامي باشد كه با آن چه تا به امروز در كشور ما و بسياري از سرزمين هاي اسلامي در جريان بوده، تفاوت هاي اساسي دارد و در آن بر معناي خاص از عقل و تعقل، ضرورت پرورش تعقل و اتخاذ روش عقلاني در تربيت تأكيد فراوان وجود دارد.
معرفی کتاب تربیت نامه

معرفی کتاب تربیت نامه

. این کتاب به 4000 راهکار عملی و مؤثر برای تربیت فرزند از کودکی تا نوجوانی پرداخته است...
Powered by TayaCMS