بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی در مجموعۀ تلویزیونی «ماه‌‌عسل»؛ با تأکید بر سواد رسانه‌‌ای

بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی در مجموعۀ تلویزیونی «ماه‌‌عسل»؛ با تأکید بر سواد رسانه‌‌ای

فاطمه سادات بیطرفان * / دکتر عباس شکاری **

 

هدف اصلی پژوهش حاضر، بازشناسی مؤلفه‌‌های تربیتی-دینی (شامل مؤلفه‌‌های سبک زندگی اسلامی) در مجموعۀ ‌‌تلویزیونی ‌‌«ماه‌‌ عسل» و نیز تحلیل میزان تأثیر این مجموعه بر ارتقای سطح سواد رسانه‌‌ای مخاطب است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و ‌‌روش، کیفی و تحلیل محتوا است. جامعۀ آماری این پژوهش، عبارت است از: تمامی قسمت‌‌های پخش ‌‌شدۀ مجموعۀ ‌‌تلویزیونی‌‌ «ماه ‌‌عسل» از رسانۀ ملی در سال‌‌های 1395-1392؛ روش نمونه‌‌گیری نیز از نوع غیر ‌‌احتمالیِ ‌‌‌ترجیحی‌‌(هدفمند) است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژه ‌برنامۀ «ماه ‌‌عسل»، ضمن توجه به تمامی مؤلفه‌‌های سبک‌‌ زندگی ‌‌اسلامی و نیز سواد‌‌‌‌ رسانه‌‌ای (مدنظر ‌‌در پژوهش حاضر)، بیشترین تأکید را بر روی مؤلفۀ «خانواده» در سبک‌‌ زندگی ‌‌اسلامی و مؤلفه‌‌های «شناختی» و «عاطفی» در سواد رسانه‌‌ای داشته است؛ همچنین روش ارائۀ این مؤلفه‌‌ها و دیگر مؤلفه‌های تربیتی در این مجموعۀ‌ تلویزیونی، استفاده از روش غیرمستقیم تربیتی، یعنی اسوه سازی و خلق اسطورۀ تربیت دینی است؛ نتایج همچنین بیانگر این نکته است که این ویژه‌ برنامه با تأکید بر اصول «اخلاق‌‌مداری» ‌‌و «توجه به تفاوت‌‌های اجتماعی»، به‌نوعی تربیت‌‌ تبلیغی محسوب می‌شود.

واژگان كليدي: سبک ‌‌زندگی ‌‌اسلامی، سواد رسانه‌‌ای، مجموعۀ تلویزیونی ماه‌‌عسل، تربیت ‌‌تبلیغی، تحلیل محتوا.

 

پی‌نوشت‌ها

*. کارشناس‌‌ارشد روان‌‌شناسی‌‌ تربیتی دانشگاه ‌‌کاشان؛ دانشجوی کارشناسی‌‌ارشد فلسفۀ آموزش‌‌ و‌‌ پرورش دانشگاه‌‌ شهید بهشتی Email: fatemehbitarafan@yahoo.com .

** . عضو هیئت علمی دانشگاه‌‌ کاشان Email: shekarey@kashan.ac.ir .

برای دانلود متن کامل این مقاله به پیوست مراجعه نموده یا اینجا کلیک نمایید.

 

تشخيص عناصر التربوية- الدينية في مسلسل "شهر العسل" التلفزيوني:
مع التأكيد على محو الأمية الإعلامية

 

فاطمه سادات بيطرفان

 عباس شکاری  

 

الهدف الأساسي من هذه الدراسة هو التعرف على عناصر التربوية الدينية (حاوٍ على عناصر نمط الحياة الإسلامية) في المسلسل التلفزيوني «شهر العسل»، وكذلك تحليل مدى تأثير هذا المسلسل على تشجيع محو الأمية الإعلامية للجمهور. هذه الدراسة، من حيث الغرض هو عملي ومن حيث طبيعتها وأسلوبه نوعي وتحليلي. المجتمع الاحصائي لهذه الدراسة تتكون من جميع أجزاء المسلسل التلفزيوني «شهر العسل» التي تمّ بثّه باستخدام وسائل الإعلام الوطنية في السنوات 1395-1392، طريقة أخذ العينات هي أيضا نوع غير احتمالي (مستهدف). تشير نتائج الدراسة إلى أن خصوص برنامج "شهر العسل" ، مع الاهتمام بجميع مكونات نمط الحياة ومحو الأمية الإعلامية (المتوخى في هذا البحث) يؤكد على عنصر "الأسرة" في نمط الحياة الإسلامية. والعناصر "المعرفية" و "العاطفية" من محو الأمية وسائل الإعلام. وكذلك طريقة تقديم هذه العناصر والعناصر التربوية الأخرى في هذه السلسلة، استخدام الطريق غير المباشر يعني خلق القدوة وخلق الأسطورة التربوية الدينية، كما تشير النتائج إلى أن هذا البرنامج بالتحديد ، مع التركيز على مبادئ "الأخلاق" و "إيلاء الاهتمام للاختلافات الاجتماعية" ، يُعدّ بطريقة ما تبليغٌ تربويٌّ.

الكلمات المفتاحية: نمط الحياة الإسلامية، محو الأمية الإعلامية، المسلسل التلفزيونية «شهر العسل»، التبليغ التربوي، تحليل المحتوى

 

Analyzing Educative-religious elements in TV series “Mah-Asal": with an emphasis on media literacy

 

Fatemeh Sadat Bitarafan* / Abbas Shekarey**

 

 

The major aim of this study is to analyze the elements of Islamic lifestyle in the TV series "Mah-Asal" as well as analyzing the impact of this series on improving audience’s media literacy. This study, in terms of purpose, is applicable and in terms of the nature and method, is qualitative. Statistical population of this study consists of all parts of the broadcast of "Mah-Asal" on the national media (TV) from 2013 to 2016. Sampling method is also a Non-probable preferential (purposeful) one. findings showed that "Mah-Asal" beside the considering all elements of Islamic life style and also media literacy (considered in this study), has a high emphasis on the component of "family" in Islamic life style and the components of "Cognitive" and "emotional" in media literacy. The method of showing these elements and the other educational components in this TV series is the use of indirect educational method such as modeling and creation of educational religious myths. The results also implies that this special program, with emphasis on the principles of "morality" and "paying attention to social differences", is a kind of preaching education.

Key words: Islamic life style, media literacy, TV series “Mah-Asal”, educational preaching, Content analysis.

 

*. Master student in philosophy of education; shahid Beheshti University,
Email: fatemehbitarafan@yahoo.com.

** . Faculty member in University of Kashan, Email: shekarey@kashan.ac.ir.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

ملاحظاتی انتقادی درباره دیدگاه‌های دالایی‌لاما

از فرقه‌های مهم بودایی در تبت، فرقة «گه ـ لوگ ـ په» یا همان دالايي‌لاماست که به لاماییسم نیز مشهور است. مشهورترین رهبر این شاخه، تنزین گیاتسو، معروف به دالایی‌لامای چهاردهم است. عقاید گوناگون این شاخة بودایی، با تفاوت‌هایی، بیشتر بر پایة بودیسم سنتی شکل گرفته‌ است. دالایی‌لاما، عقایدی بحث‌برانگیز درباره خدا، هدف زندگی، شادی و مسائل اجتماعی ـ سیاسی مطرح کرده است. او دربارة دین، دیدگاهی پلورالیستیک دارد و به اصل وجود خدا یا خدایی شخصی معتقد نیست...
No image

بررسي مكانيسم‌هاي نفوذ و تغيير شيوه‌ي زندگي افراد توسط فرقه‌گرايي جديد

فرقه‌ها يا كيش‌ها، ساختارهاي پيچيده‌ي اجتماعي- اعتقادي‌ هستند كه در دنياي كنوني براي پر كردن خلاء ناشي از سكولاريته‌شدن جوامع، هرروزه بر دايره وسعت و قدرتشان افزوده مي‌شود. حضور يك رهبر كاريزماتيك در مرکز ساختار هرمي كه قرائتي شخصي‌شده از دين را عرضه مي‌كند، از مهم‌ترين ويژگي‌هاي فرقه‌ است.
No image

آسیب‌‏شناسی رابطه‏‌ی زنان و جنبش‏های نوپدید دینی

در دو دهه‏ی اخیر پای جنبش‏های نوپدید دینی در ایران نیز باز شده است. این جنبش‏ها در میان زنان و مردان پیروانی برای خود یافته‏اند. اما به‌نظر می‏رسد زنان بیشتر درگیر این جنبش‏ها شده‏اند و بیشتر نیز از عملکرد و تعلیمات این جنبش‏ها آسیب دیده‏اند. در این تحقیق دو پرسش اصلی مطرح می‏شود: چرا زنان به این جنبش‏ها می‏پیوندند؟ و چه آسیب‏هایی از این جنبش‏ها دریافت می‏کنند
No image

آسيب‌شناسي فرقه‌گرايي جديد در ايران (فرقه‌هاي عرفاني يا عرفان‌هاي فرقه‌اي؛ كداميك؟)

در دنياي كنوني، هرروزه بر قدرت فرقه‌ها يا كيش‌ها افزوده مي‌شود. نظام‌هاي پيچيده‌ي شست‌وشوي مغزي، كنترل ذهن و استثمار افراد، از ويژگي‌هاي بارز فرقه‌ها است.
زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی گرایش به جنبش‌های نوپدید دینی در ایران (با تأکید بر عرفان حلقه و اکنکار)

زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی گرایش به جنبش‌های نوپدید دینی در ایران (با تأکید بر عرفان حلقه و اکنکار)

هدف اصلی این مقاله تبيين زمينه‌هاي فرهنگي اجتماعي گرايش به جنبش‌هاي نوپديد ديني در ايران است. كه از طريق اهداف فرعي، شناخت سبك زندگي جامعه مورد مطالعه و جايگاه رهبران كاريزماتيك، شناخت جايگاه و نقش رسانه‌هاي نوين، تضاد ارزشي، بحران هويت و شناخت جايگاه و تمايل به التقاط‌گرايي پيروان اين جنبش‌ها تحقق مي‌يابد...

پر بازدیدترین ها

No image

بررسی ماهیت و سرچشمه عرفان صوفیانه

تصوف ازجمله پدیده‌هایی است که از سده دوم هجری قمری در عالم اسلام ظهور کرد. درباره ماهیت و سرچشمه تصوف، آرای گوناگونی وجود دارد. این آرا بیانگر این حقیقت است که هرکس از منظری به این جریان نگریسته و دورنمای دلپذیری از آن ترسیم کرده است که با تصوف کنونی فرسنگ‌ها فاصله دارد. تصوف اگرچه در دامن فرهنگ اسلام زاده شده؛ اما از سویی از گرایش‌های معنوی خارج از عالم اسلام اثر پذیرفته و از ‌دیگر سوی، با تکیه بر ذوق و استحسان و بدون بهره‌گیری از مبانی دینی، آداب و رسومی را پایه‌گذاری کرده که دست‌کم برخی از آنها با کتاب و سنت قطعی انطباق ندارد. ضمن آنکه از مشارب عرفانی دیگر ادیان و مکاتب نیز اثر پذیرفته است.
No image

آسيب‌شناسي فرقه‌گرايي جديد در ايران (فرقه‌هاي عرفاني يا عرفان‌هاي فرقه‌اي؛ كداميك؟)

در دنياي كنوني، هرروزه بر قدرت فرقه‌ها يا كيش‌ها افزوده مي‌شود. نظام‌هاي پيچيده‌ي شست‌وشوي مغزي، كنترل ذهن و استثمار افراد، از ويژگي‌هاي بارز فرقه‌ها است.
No image

ریاضت و حدود مشروع آن از منظر معصومين (ع)؛ در مواجهه با رویکرد صوفیانه

این نوشتار، تصویری از ریاضت مطلوب دینی از منظر قرآن و عترت (ع) است که شاخص‌های آن عمدتاً از احتجاجات معصومین(ع) با متصوفه‌ی زمانشان استنباط گردیده...
No image

آسیب‌‏شناسی رابطه‏‌ی زنان و جنبش‏های نوپدید دینی

در دو دهه‏ی اخیر پای جنبش‏های نوپدید دینی در ایران نیز باز شده است. این جنبش‏ها در میان زنان و مردان پیروانی برای خود یافته‏اند. اما به‌نظر می‏رسد زنان بیشتر درگیر این جنبش‏ها شده‏اند و بیشتر نیز از عملکرد و تعلیمات این جنبش‏ها آسیب دیده‏اند. در این تحقیق دو پرسش اصلی مطرح می‏شود: چرا زنان به این جنبش‏ها می‏پیوندند؟ و چه آسیب‏هایی از این جنبش‏ها دریافت می‏کنند
No image

ملاحظاتی انتقادی درباره دیدگاه‌های دالایی‌لاما

از فرقه‌های مهم بودایی در تبت، فرقة «گه ـ لوگ ـ په» یا همان دالايي‌لاماست که به لاماییسم نیز مشهور است. مشهورترین رهبر این شاخه، تنزین گیاتسو، معروف به دالایی‌لامای چهاردهم است. عقاید گوناگون این شاخة بودایی، با تفاوت‌هایی، بیشتر بر پایة بودیسم سنتی شکل گرفته‌ است. دالایی‌لاما، عقایدی بحث‌برانگیز درباره خدا، هدف زندگی، شادی و مسائل اجتماعی ـ سیاسی مطرح کرده است. او دربارة دین، دیدگاهی پلورالیستیک دارد و به اصل وجود خدا یا خدایی شخصی معتقد نیست...
Powered by TayaCMS