آداب اندیشه و تفکر

قال الصّادق - علیه السّلام -: اعتبر بما مضی من الدّنیا، هل بقی علی احد، هل احد فیها باق من الشّریف والوضیع والغنیّ والفقیر والولیّ والعدوّ؟ فکذلک مالم یأت منها، بما مضی اشبه من الماء بالماء. قال رسول اللَّه - صلّی اللَّه علیه و آله -: کفی بالموت واعظاً، وبالعقل دلیلاً وبالتّقوی زاداً وبالعبادة شغلاً وباللَّه مؤنساً وبالقرآن بیاناً. قال رسول اللَّه - صلّی اللَّه علیه وآله -:لم یبق من الدّنیا الّا بلاء وفتنة، وما نجا من نجا الّا بصدق الالتجاء. وقال نوح - علیه السّلام -:وجدت الدّنیا کبیت له بابان دخلت من احدهما وخرجت من الاخر. هذا حال نبیّ اللَّه، فکیف حال من اطمأنّ فیها ورکن الیها وضیّع عمره فی عمارتها ومزّق دینه فی طلبها. والفکرة مرآة الحسنات، وکفّارة السّیّئات وضیاء للقلب، وفسحة للخلق، واصابة فی اصلاح المعاد واطّلاع علی العواقب، واستزادة فی العلم وهی خصلة لا یعبد اللَّه بمثلها. قال رسول اللَّه - صلّی اللَّه علیه وآله -: فکرة ساعة خیر من عبادة سنة. ولا ینال منزلة التّفکر الّا من قد خصّه اللَّه بنور المعرفة والتّوحید.

امام صادق (ع) فرمود: از گذشته دنیا عبرت گیر. آیا به کسی وفا کرده وآیا اشراف زاده ای، بینوایی، ثروتمندی دوست ودشمنی را دیده ای که نمیرد وجاوید باشد؟! آینده جهان به گذشته آن مانَد، که آب به آب. رسول خدا (ص) فرمود: مرگ پند دهنده وخرد، راهنما وتقوا ره توشه آخرت و عبادت خدا، اشتغال و دل مشغولی وانس با خدا وقرآن وسیله ای برای بیان است که هر یک در جای خود، بسنده وکفایت کننده است. رسول خدا (ص) فرمود: از دنیا چیزی جز بلا وفتنه برنیاید وآن که از بلا وفتنه نفس وفریب ابلیس وارهید، به سبب التجای صادقانه او به خدا بوده است. حضرت نوح (ع) فرمود: دنیا را چون خانه ای با دو در یافتم. از یک در بدان وارد واز در دیگر خارج شدم. این حال ومقال پیامبر خدا است. پس حال آن کسی که به دنیا دل بسته وبدان روی آورده وعمر خویش را در آبادانی آن تباه کرده ودر طلبش راه به افراط برده، چگونه است؟! فکر، آیینه حسنات، کفاره گناهان، نور قلب ومایه حُسن خلق است واصلاح آخرت وآگاهی از فرجام کارها وفزونی علم را در پی دارد. فکر، خصلتی (عبادتی) است که هرگز خداوند، به مانند آن، عبادت نشده است. رسول خدا (ص) فرمود: یک ساعت اندیشیدن (در راه اصلاح خود وجامعه) از عبادت یک سال بهتر است وکسی به این منزلت ومقام نرسد، مگر آن که خداوند او را از نور معرفت وتوحید بهره مند گرداند.