کتاب بررسی تطبیقی شیوه‌های جمع‌آوری کتاب‌های حدیثی

کتاب بررسی تطبیقی شیوه‌های جمع‌آوری کتاب‌های حدیثی

نویسنده کتاب بررسی تطبیقی شیوه‌های جمع‌آوری کتاب‌های حدیثی، نسرین کرد نژاد است. این کتاب توسط انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم(ع) منتشر شده است.

در مقدمه این کتاب آمده که: گردآوری، نگارش و تدوین حدیث، با هدف حفظ و نگاه داشت آن از زمان رسول خدا در میان مسلمانان معمول بوده است و پیامبر و همواره مسلمانان را به این امر تشویق می‌فرموده‌اند. علمای بزرگوار نیز در دوره‌های گوناگون با پیروی از رسول خدا و ائمه اطهار عالی به جمع‌آوری و تدوین احادیث پرداخته‌اند که حاصل تلاش آنان، تأليف هزاران کتاب حدیثی است که در کنار قرآن مجید، مرجع شناخت دین و مصدر تشريع احکام قرارگرفته‌اند.

با دقت در کتاب‌های حدیثی به‌راحتی می‌توان دریافت که محدثان با توجه به اهداف و سلیقه‌های متفاوت، شیوه‌های گوناگونی در تنظیم و تدوین کتاب‌های حدیثی به کار گرفته‌اند؛ توجه به سند احادیث، طرق تحمل و املای احادیث، محتوا و موضوع آنها، در انتخاب شیوه‌های تدوین از سوی محدثان مؤثر بوده است. در این نوشتار، این شیوه‌ها استخراج‌شده و در دو گروه کلی بر اساس معیار محتوایی موضوعی) و شکلی (سبک نگارش) دسته‌بندی و بررسی شده است.

کتاب بررسی تطبیقی شیوه‌های جمع‌آوری کتاب‌های حدیثی با هدف بررسی تفصیلی و جامعی از شیوه‌های جمع‌آوری کتاب‌های حدیثی بر اساس سبک نگارش و نیز بر اساس موضوع و محتوا تألیف شده است. این اثر تلاشی است برای معرفی پیشینه گهربار تاریخ حدیث اسلامی و مجاهدت‌های گران‌قدر و خالصانه‌ای که محدثان و محققان مسلمان و شیعه از صدر اسلام تاکنون از خود نشان داده‌اند، مهم‌ترین ویژگی این مجموعه نگرش تاریخی و تطبیقی به آثار حدیثی نویسندگان شیعه و سنی به سبک‌ها و شیوه‌های تدوین و گردآوری کتاب‌های حدیثی است.

 بخش اول، ناظر به مجموعه‌های حدیثی و یا تک‌نگاری‌هایی است که بیش‌تر بر اساس اساتید روایات و مصطلحات رایج در دانش درایة الحدیث تألیف شده است و بخش دوم اثر نیز عمدتاً ناظر به دسته‌بندی‌های موضوعی و محتوایی احادیث است که متناسب با مقتضیات و اوضاع‌واحوال مختلف فرهنگی، اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و نیازهای علمی هر دوره‌ای از ادوار تاریخ حدیث فریقن پدید آمده است.

فصل مقدماتی این کتاب با نام حدیث و تاریخچه آن شامل «اهمیت حدیث و تدوین آن» و «نگاهی به تاریخچه تدوین حدیث» می‌شود.

فصل نخست با عنوان شیوه‌های تدوین کتاب‌های حدیث بر اساس سبک نگارش به «اصل»، «جزء نویسی»، «مصنفات»، «ناسخ و منسوخ»، «مسانید»، «نوادر»، «اربعین نویسی»، «عوالی»، «علل»، «مختلف الحدیث و مشکل الحدیث»، «غرائب»، «جوامع حدیثی»، «صحاح»، «مراسیل»، «مستخرجات»، «مصحف و محرف»، «امالی»، «معاجم»، «مسلسلات»، «اطراف نویسی»، «مستدرکات»، «موضوعات»، «کتب تخریج»، «مدرج»، «مشهورات»، «زواید» و «احادیث قدسی» پرداخته است.

شیوه‌های تدوین کتاب‌های حدیث عنوان فصل دوم این کتاب است که به «سنن نویسی (احادیث فقهی) و پیشینه آن»، «سیره‌نویسی و پیشینه آن»، «جمع احادیث اخلاقی ـ تربیتی و مواعظ»، «مناقب نویسی»، «احادیث طبی»، «موسوعه نگاری و پیشینه آن»، «فتن و ملاحم»، « اعتقادات»، «ترهیب و ترغیب»، «تفاسیر روایی و پیشینه آن‌ها»، «کتاب‌های دعا و زیارت» و «احادیث ادبی» اختصاص دارد.

در بخشی از این کتاب درباره موضوع «علل» می‌خوانید: «به مجموعه‌های حدیثی که حاوی احادیث معلل باشد، علل گفته می‌شود و معلل در لغت به دو معنا به‌کاررفته است:

الف) به معنای مرض

ب) به معنای سب

در اصطلاحات محدثان اعم از شیعه و اهل سنت، حدیث معلل به حدیثی گفته می‌شود که در متن یا سند آن یک امر خفی و پوشیده باشد به‌طوری‌که به اعتبار حدیث لطمه بزند و این در حالی است که به‌ظاهر نمی‌توان آن عیب را تشخیص داد تا جایی که عده‌ای حکم به صحیح بودن آن می‌دهند. بنابراین معلل به این معنا از ریشه علت به معنای مرض گرفته شده است. تشخیص حدیث معلل برای هر کسی امکان‌پذیر نیست و تنها اهل خبره قادر به تشخیص آن می‌باشند. یادآوری می‌شود که معلل در اصطلاح فقیهان به حدیثی گفته می‌شود که مشتمل بر علت حکم باشد، و به‌عبارت‌دیگر، در بردارنده فلسفه حکم است.»

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

ماهواره و تربیت با رویکرد آگاهی‌بخشی

ماهواره و تربیت با رویکرد آگاهی‌بخشی

چیزی که در حوزه جنگ نرم به‌عنوان ابزارآلات فرهنگی بیشتر استفاده می‌شود؛ بحث سینما، مطبوعات، نرم‌افزارهای مبتنی بر تلفن همراه مانند همین واتس‌آپ، وایبر، تانگو، لاین و... است.
چیستی، چرایی و چگونگی تربیت تبلیغی

چیستی، چرایی و چگونگی تربیت تبلیغی

معنایی که از عبارت تربیت تبلیغی به ذهن متبادر می‌شود، این است که یک مبلغ باید به‌گونه‌ای تبلیغ کند که حاصل آن، تحقق امر تربیت در وجود متربی باشد. پس اگر تبلیغات به‌گونه‌ای انجام شود که این مهم میسر نگردد، نمی‌توان گفت که «تربیت تبلیغی» صورت گرفته است، بلکه می‌توان گفت که «آموزش تبلیغی» انجام شده است.
سرمقاله

سرمقاله

«تربیت تبلیغی» واژه‌ای متشکل از دو کلمه تبلیغ و تربیت است که با ورود فصلنامه تربیت تبلیغی به عرصه نشریات تخصصی، بر سر زبان‌ها و محافل علمی افتاد؛ اما به‌راستی از نظر مفهوم شناسی این واژه به چه معناست؟ به عبارتی اگر این واژه، ترکیبی از دو کلمه تبلیغ و تربیت است، منظور از تبلیغ کدام نوع از تبلیغ و منظور از تربیت چه نوع تربیتی است؟
صفات و ویژگی‌های تربیتی مبلغان از منظر قرآن کریم

صفات و ویژگی‌های تربیتی مبلغان از منظر قرآن کریم

تبليغ در قرآن به بلاغ، بيان، تبيين آمده و بیان‌ شده که يكي از وظايف مقدس و مهم انبياء، علماء، متفكران، دانايان و مصلحان است. با این زمینه، سؤال اساسی این خواهد بود که مبلغان برای چنین رسالت و وظیفه‌ مهمی باید دارای چه صفات و ویژگی‌هایی باشند؟
روش سلبی به مثابه روش فطری در تبلیغ دینی

روش سلبی به مثابه روش فطری در تبلیغ دینی

هدف این مقاله، بررسی ویژگی‌های روش تبلیغ «سلبی» و«پرهیزی» با تکیه بر مفاهیم قرآنی «تزکیه» و« ذکر»، و مقایسه آن با روش‌های «تجویزی» و «تحمیلی» در تبلیغ دینی است. با مقایسه همانندی‌ها و ناهمانندی های این دو روش (سلبی و فطری، در برابر تجویزی و ایجابی) مشخص می‌شود که در رویکرد سلبی، مبلغان به جای «دین‌دهی» از بیرون، باید تلاش کنند تا مخاطبان با مداخله و مکاشفه خود بر مبنای اصل «دین‌یابی» از درون، پی به ارزش‌های دینی ببرند.

پر بازدیدترین ها

صفات و ویژگی‌های تربیتی مبلغان از منظر قرآن کریم

صفات و ویژگی‌های تربیتی مبلغان از منظر قرآن کریم

تبليغ در قرآن به بلاغ، بيان، تبيين آمده و بیان‌ شده که يكي از وظايف مقدس و مهم انبياء، علماء، متفكران، دانايان و مصلحان است. با این زمینه، سؤال اساسی این خواهد بود که مبلغان برای چنین رسالت و وظیفه‌ مهمی باید دارای چه صفات و ویژگی‌هایی باشند؟
روش سلبی به مثابه روش فطری در تبلیغ دینی

روش سلبی به مثابه روش فطری در تبلیغ دینی

هدف این مقاله، بررسی ویژگی‌های روش تبلیغ «سلبی» و«پرهیزی» با تکیه بر مفاهیم قرآنی «تزکیه» و« ذکر»، و مقایسه آن با روش‌های «تجویزی» و «تحمیلی» در تبلیغ دینی است. با مقایسه همانندی‌ها و ناهمانندی های این دو روش (سلبی و فطری، در برابر تجویزی و ایجابی) مشخص می‌شود که در رویکرد سلبی، مبلغان به جای «دین‌دهی» از بیرون، باید تلاش کنند تا مخاطبان با مداخله و مکاشفه خود بر مبنای اصل «دین‌یابی» از درون، پی به ارزش‌های دینی ببرند.
ضرورت و قلمرو «فقه‌ فرزندپروری» در تربیت دینی

ضرورت و قلمرو «فقه‌ فرزندپروری» در تربیت دینی

فرزندپروری از ابتدای خلقت مورد ابتلای والدین بوده و سبک‌های آن نیز در دهه‌های اخیر مورد توجه‌ی علومِ رفتاری قرار گرفته است. فرزندپروری فقهی و ابتناء سبکی از فرزندپروری بر احکامِ فقهی، ایده‌ای است که نوشتار پیش‌رو به دنبالِ تبیینِ ضرورت و قلمرو آن است
چیستی، چرایی و چگونگی تربیت تبلیغی

چیستی، چرایی و چگونگی تربیت تبلیغی

معنایی که از عبارت تربیت تبلیغی به ذهن متبادر می‌شود، این است که یک مبلغ باید به‌گونه‌ای تبلیغ کند که حاصل آن، تحقق امر تربیت در وجود متربی باشد. پس اگر تبلیغات به‌گونه‌ای انجام شود که این مهم میسر نگردد، نمی‌توان گفت که «تربیت تبلیغی» صورت گرفته است، بلکه می‌توان گفت که «آموزش تبلیغی» انجام شده است.
کارکردهای اخلاقی، اجتماعی و تربیتی علم از دیدگاه حضرت علی(ع) و راهکارهای کاربردی آموزش علوم در ایران

کارکردهای اخلاقی، اجتماعی و تربیتی علم از دیدگاه حضرت علی(ع) و راهکارهای کاربردی آموزش علوم در ایران

این مقاله به بررسی کارکردهای علم از منظر حضرت علی(ع)و ارائه اصولی برای آموزش علوم در ایران می‌پردازد. به همین منظور، نخست کارکردهای علم بر مبنای سخنان علی(ع)در مواردی مانند کارکردهای شخصیتی و روانی، کارکردهای اخلاقی علم، کارکردهای معنوی علم و کارکردهای اجتماعی علم مورد بررسی قرار گرفته است.
Powered by TayaCMS