آثار تربیتی نماز برای کودکان

1. انضباط: فرد از رکعت‌های معین و آداب و شرایط خاص اقامه نماز و اجزای معین آن نظم و قابل‌قبول نیست، به انسان وقت‌شناسی را می‌آموزد.
2. وقت‌شناسی: از اینکه نماز در وقت معینی بایستی اقامه شود و دقیقه‌ای قبل و یا بعد از وقت بعد از اقامه نماز طهارت روحی در انسان را فراهم می‌آورد.
3. طهارت و پاکیزگی: رعایت شرایط قبل از اقامه نماز، طهارت جسمی و رعایت شرایط در حین و حقوق دیگران را می‌آموزد.
4. حق‌شناسی: از اینکه لباس و محل نمازگزار نباید، غصبی باشد، انسان حق‌شناسی و رعایت حقوق دیگران را می‌آموزد.
5. بیداری: با تمرکز حواس جمع کردن فکر به یک نقطه هوشیاری و تفکر را از اقامه نماز می‌آموزد.

 شیوه‌های جذب فرزندان به نماز

١- ایجاد احساس خوشایند نسبت به نماز؛

اولین گام این است که تلاش کنیم تا احساس خوشایندی نسبت به نماز پیدا کند، زیرا اگر احساس خوبی به نماز داشته باشد خود به دنبال کسب اطلاعات و شناخت بیشتر نسبت به آن بر می‌آید و به ایجاد گرایش مثبت و بجای آوردن نماز در او منجر خواهد شد.

۲- به‌کارگیری شیوه‌های غیرمستقیم؛ از به‌کارگیری جبر و فشار در فرزندان برای انجام فریضه نماز اکیداً پرهیز کنیم و از روش‌هایی استفاده نماییم که مطابق رغبت‌ها و انگیزه‌های خودآگاهانه و درونی فرزندان باشد.

۳- استفاده از الگوهای رفتاری؛ همانندسازی با الگوی محبوب امری طبیعی و فطری است، مشاهده‌ی والدین، دوستان، نزدیکان، خویشان و دیگر الگوها در حین اقامه نماز با معنا، اثر خوشایندی در جذب او به این فریضه مهم خواهد داشت. فلذا ضمن تعظیم و تکریم نماز از جانب خودمان خصوصاً در سفر، میهمانی، مجالس عروسی، اردو و زمینه‌ی دیدار فرزندمان را با الگوهای محبوب فراهم آوریم.

۴- بیان خاطره‌های زیبا در اهمیت و عظمت نماز؛ در مناسبت‌های مختلف از خاطرات زیبا و اثربخش نماز که خود تجربه کرده‌ایم و یا از دیگران شنیده‌ایم و خوانده‌ایم برای فرزندانمان نقل نماییم.

۵- توأم کردن نماز فرزندان با تجارب خوشایند؛ با پاداش و هدیه دادن بدون اطلاع قبلی و احترام بیشتر به آنان بعد از ادای نماز، خاطرهای خوش آن لحظات را برای آنان تثبیت کنیم.

۶- افزایش تجربه فرزندان در خواندن نماز؛ هیچ‌گاه غلط خواندن نماز فرزندان را به آنها گوشزد نکنیم بلکه ابتدا همان انجام غلط را از او بپذیریم و سپس به‌مرورزمان درصدد اصلاح آن برآییم چراکه توجه به مثبت‌ها اعتمادبه‌نفس و ارزشمندی را در پی خواهد داشت و با تشویق، قدرت عقل کودکان افزایش می‌یابد.

۷- توجه به عوامل افزایش گیرایی و جاذبه‌های معنوی نماز؛ در عین رعایت سادگی و زیبایی از عوامل محیطی برای افزایش جاذبه‌های نماز فرزندمان استفاده کنیم، مثلاً حضور با تبسم و شاداب خود در هنگام اقامه نماز؛ تهیه چادر رنگی و زیبا برای دختران هنگام اقامه نماز؛ * استفاده از سجاده و جانماز برای اقامه نماز؛ * استفاده از بوی خوش هنگام نماز؛ * استفاده از رنگ‌های آرامش‌بخش در تهیه سجاده، چادر و ..

اختصاص دادن یک مکان مشخص برای اقامه نماز در منزل. (یک‌گوشه مشخص از اتاق که هر بار در یک محل نماز خوانده نشود)

۸- کوتاه خواندن نماز جماعت؛ هنگام اقامه نماز در صورت همراه شدن فرزندمان، در کوتاه‌ترین وقت ممکن نماز را ادا کنیم.

۹- عدم اعمال تنبیهی؛ حتی پرهیز از نگاه معنی‌دار به فرزندی که ممکن است علاقه‌مند به نماز نباشد، چون‌که او را گریزان تر می‌نماید و از سوی دیگر از نظر اسلام اگر کسی روزه‌خواری و یا شراب‌خواری کرد می‌توان او را توبیخ و مجازات کرد ولی برای کسی که نماز نمی‌خواند، مجازات روا نیست.

۱۰- برگزاری جشن تکلیف برای فرزندانمان که به سن بلوغ می‌رسند به‌جای جشن تولد، «جشن تکلیف» برگزار نماییم و با دادن هدایای معنوی (قرآن، کتاب ادعیه کوچک، رساله منتخب نوجوانان، جانماز، سجاده، عطر و ...) او را برای انجام فریضه نماز مهیا نماییم. اگر این مراسم در مکانه‌ای زیارتی باشد، بسیار مناسب‌تر است.

۱۱- آموزش نماز؛ از دوران کودکی به همراه بازی با فرزندان، نماز را به‌مرور با حفظ سوره‌های حمد و توحید و ذكرها می‌توانیم به آنها آموزش دهیم. اکنون کتاب‌ها، نوارهای صوتی و بازی‌های رایانه‌ای فراوانی نیز در بازار وجود دارد که از آنها هم می‌توان استفاده کرد.

۱۲- بهره‌گیری از جغرافیای زمان و مکان؛ در ترغیب فرزندان به انجام فریضه نماز از فرصت‌های زمانی مانند: ماه مبارک رمضان، اعیاد اسلامی و موقعیت‌های مکانی مانند: محل‌های زیارتی، مساجد، هیئت‌ها و مجالس مذهبی حداکثر استفاده را ببریم.

۱۳- ساده و آسان جلوه دادن نماز؛ از کودکی یادگیری و انجام فریضه نماز را برای فرزندان خود ساده و آسان جلوه دهیم و از بیان کلماتی که سختی و اجبار را به ذهن تداعی می‌کنند، پرهیز نماییم (نماز را خواندم، راحت شدم و...)

منبع: کتاب الفبای تربیت؛ گردآورنده، حسن صدر مازندرانی.