نویسنده: احمد کوثری
مدیرگروه امت و تمدن پژوهشکده یاقرالعلوم (علیه السلام)
شبهه: اگر استفاده از واژه سلفی را درست نمی دانید، چرا مقام معظم رهبری از این واژه استفاده نموده اند؟
جواب:
برخی از افراد سعی دارند تا با یافتن یک متن از مقام معظم رهبری مطلب خود را نتیجه بگیرند، در حالی که این کار به دور از ساحت تحقیق و پژوهشگری است.
وقتی می خواهیم مطالب بزرگان خصوصا امامین انقلاب را ببینیم، اولا باید دقت شود که همه مباحث را ببینیم و جان سخن و منظومه فکری آنان را بیابیم و خصوصا ادبیات اخیر آنان را ببینیم، نه فقط بر حرفهای گذشته آنان مانور دهیم، چه بسا بوده امامین انقلاب در یک مساله علمی نظری داشته و بعدها بر اساس دیدن اسناد جدید نظر دیگری پیدا کرده اند، همچنان که در فتاوی مراجع عظام تقلید و علمای بزرگوار مرسوم است.
مثالی بزنم: مثلا حضرت آقا قبلا واژه خاورمیانه را بکار می بردند
مثلا در سال 77 در ديدار آقاى رومانو پرودى نخست وزير ايتاليا فرمودند: خطر سلاحهاى اتمى در منطقه خاورميانه بسيار جدى است.
در سال 85 در ديدار آقاي الكساندر لوكاشنكو رئيس جمهور روسيه سفيد فرمودند: البته آمريكاييها اكنون در منطقه خاورميانه از جمله عراق، لبنان و فلسطين اشغالي بشدت درمانده شده اند.
در حالی که مقام معظم رهبری بعدها به این نتیجه رسیدند که استعمال واژه خاورمیانه استعمالی اشتباه است و در ۱۳۹۱/۰۵/۲۲ فرمودند:
«تعبیر خاور دور، خاور نزدیک، خاور میانه درست نیست. دور از کجا؟ از اروپا. نزدیک به کجا؟ به اروپا. یعنی مرکز دنیا اروپاست؛ هر جائی که از اروپا دورتر است، اسمش خاور دور است؛ هر جا نزدیکتر است، خاور نزدیک است؛ هر جا وسط است، خاورمیانه است! این تعریفی است که خود اروپائیها کردند؛ نه، ما این را قبول نداریم. آسیا یک قارهای است؛ شرقی دارد، غربی دارد، وسطی دارد؛ ما در غرب آسیا قرار داریم. بنابراین منطقهی ما اسمش منطقهی غرب آسیاست، نه منطقهی خاورمیانه.»
اما نسبت به واژه سلفی بعد از دهه 90 مدل استعمال رهبری معظم در استفاده از این واژه تغییر یافته و چند بار این واژه را استعمال کردند:
آقا در دیدار سالروز رحلت حضرت امام ره در سال 93 دو مرتبه وقتی واژه سلفی را نام بردند:
1- امروز یک عدهاى در بخشهاى مختلف دنیاى اسلام بهنام گروههاى تکفیرى و وهابى و سَلَفى
2- مکرر گفتهایم این گروههاى بىعقلى را که به نام سَلَفىگرى
این یعنی اینها نام سلفیت را برخود گذاشته اند و این نام را می خواهند یدک بکشند.
رهبری معظم در سال 1393 در در دیدار شرکت کنندگان در کنگره جهانی «جریانهای افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام فرمودند:
3- یکی از این وظایف ایجاد نهضتی علمی و منطقی و فراگیر از جانب علمای مذاهب اسلامی برای ریشه کن کردن جریان تکفیر است. این جریان با شعار دروغین سلف صالح وارد شده است و باید با زبان دین، علم و منطق، بیزاری سلف صالح را از این اقدامات نشان داد. باید با این نهضت علمی و منطقی، جوانان بیگناهی را که گرفتار این جریان خبیث شده اند، نجات داد و این وظیفه به عهده علما است.
مقام معظم رهبری همچنین در خطبههای نماز جمعه تهران در تاریخ 14 بهمن 1390 فرمودند:
4- «سلفىگرى» اگر به معناى اصولگرائى در كتاب و سنت و وفادارى به ارزشهاى اصيل و مبارزه با خرافات و انحرافات و احياء شريعت و نفى غربزدگى باشد، همگى سلفى باشيد؛ و اگر به معناى تعصب و تحجر و خشونت ميان اديان يا مذاهب اسلامى ترجمه شود، با نوگرائى و سماحت و عقلانيت - كه اركان تفكر و تمدن اسلامىاند - سازگار نخواهد بود و خود باعث ترويج سكولاريزم و بىدينى خواهد شد.
این یعنی وهابیت از واژه سلفی گری سوء استفاده کرده اند و نباید این واژه را دیگر برای آنان بکار ببریم مثل واژه خاورمیانه.
همچنین هیچ جریان دیگری(افراد منظور نیست بلکه جریان ها را عرض می کنم) غیر از وهابیان هم از این واژه برای خودشان استفاده نمی کنند، لذا استعمال این واژه نه برای وهابیت و نه برای جریان های اسلامی صحیح نمی باشد.