1. نظم و ترتیب
«اوصیكما و جمیع ولدى واهلى و من بلغه كتابى بتقوى االله و نظم امركم» حضرت على علیه السلام در وصیتنامه خود به امام حسن و امام حسین فرمود: شما و تمام فرزندان و خانواده و هركه نوشته من به او مى رسد، همه را به تقوى الهى و نظم در كار وصیت مى كنم.(1) موفقیت در زندگى به نظم است، اگر با نظم و ترتیب و مدیریت صحیح كه در روایات به تقدیر المعیشة تعبیر شده است، توجه كنیم، بسیارى از مشكلات و كمبودها كمرنگ مى شود. نبودن نظم و ترتیب و بى حساب و بى اندازه كار كردن، معنایش هدر دادن نیروهاست. چه بسا خانواده اى كه با داشتن چند تا خدمتكار و وسائل متعدد رفاهى، هنوز نتوانسته اند خانه را اداره كنند و از به هم ریختن اوضاع شكایت دارند.
یكى از امتیازات زن، عقل معاش داشتن است، یك بانوى شایسته باید بداند ضروریات زندگى چیست؟ چه چیزهائى از نظر اهمیت در رتبه دوم یا سوم مى باشد. وگرنه هر چقدر هم كه در آمد بالا باشد اگر براساس بى نظمى و هوس و بدون كنترل خرج شود، نه تنها رفع نیاز نمى كند كه باعث افراط و تفریط و غم و غصه دائمى خواهد شد. بسیارند كسانى كه اگر به آنها مبلغى داده شود نمى دانند چگونه با آن زندگى را بگردانند.
2. اعتماد و خوش گمانى
زندگى احتیاج به اعتماد و خوش گمانى دارد، گرچه گمان نیك، نسبت به مسلمانان همیشه لازم است و قرآن مجید مى فرماید: (اجتنبوا كثیرا من الظن ان بعض الظن اثم و لا تحبسسوا).
از بسیارى از گمان ها اجتناب كنید، برخى از گمان ها گناه است، تجسس نكنید.(2).
در یك زندگى مشترك و خانواده، مرد و زن باید كمال خوش بینى و اعتماد را داشته باشند و در راه تقویت این صفت بكوشند.
3. دین اسلام، دین پاكیزگى و زیبائى است.
حضرت رضا علیه السلام فرمود: بوى بد را از خود با آب دور كنید و خود را تمیز كنید، همانا خداوند از كسانى كثیف هستند ناخشنود است (4).
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند زیبائى و آراستن را دوست مى دارد (5).
آرى در دین اسلام آنقدر به پاكیزگى اهمیت داده شده است كه اگر بخواهیم احادیث مربوط به آن را بیاوریم از حوصله ی این مقاله بیرون خواهد بود. مرورى گذرا بر احكام حیات بخش نشان مى دهد كه تاءكید بر روى پاكیزگى و تمیزى در هیچ مذهب و آئینى مثل اسلام نبوده است.
یك مرد و یا بانوى موفق، همواره سعى مى كند كه خود و فرزندان و لباس و خانه و اثاث آن را زیبا و تمیز نگه دارد تا صفاى زندگى با تمیزى و زیبائى افزایش یابد، انسان خود به خود مشتاق زیبائى و تمیزى است و از آن لذت مى برد، در اینجا خوب است این حدیث شریف رااضافه مى كنیم كه امام باقر علیه السلام فرمود: زنها دوست دارند مردها را به همان گونه آراسته ببیند كه مردها دوست دارند زنها را آنگونه آراسته ببینید (6)
4. گذشت و تفاهم، لازمه موفقیت در ازدواج است.
اگر كسى در خانه اى تنها باشد، آزاد است كه با صداى بلند كتاب بخواند، هر كجا كه خواست بخوابد، به هر قسمت كه خواست برود، هر چیزى را هر كجا كه خواست قرار دهد، اتاق را گرم كند یا نكند، لباس بپوشد یا نپوشد، هر لباسى را كه خواست انتخاب كند؛ اما اگر در آن خانه یك نفر دیگر هم هست، آزادی هاى او محدود مى شود، دیگر نمى تواند هر طور كه مى خواست صدا كند، بلكه باید مراعات دیگر را هم بنماید.
اجتماع دونفری (ازدواج)، با تمام مزایایی كه دارد، لازمه آن محدودیت آزادی‌های فردى است.
اگر زن و یا شوهرى گمان كند كه می‌تواند بعد از ازدواج تنها به‌دلخواه خود عمل كند، سخت در اشتباه است، ازدواج طبعاً یك نوع محدودیت را درخواسته‌ها ایجاد می‌کند، وقتى هماهنگى داراى آن همه امتیاز است، طبعاً می‌بایست این محدودیت‌ها را پذیرفت تا به آن امتیازات رسید. هر كدام از زن و مرد باید شهامت گذشت و مدارا و صرف‌نظر از برخى خواسته‌ها را داشته باشند و هرگز نباید مثل دو آهن سرد باشند، كه هرگز باهم قابل تفاهم و اتحاد نیستند. مرد هرگز نباید خود را صاحب و مالك زن و فرزند بداند و در خانه به استبداد حكومت كند و به سلیقه و نظریات افراد خانواده بی‌اعتنا باشد. زن نیز نباید انتظار داشته باشد كه اگر برخى از نظرات وى موردقبول و انجام مرد قرار نگرفت بی‌تابی و بداخلاقی پیشه كند و خلاف توقع او شود .5- دیگران چگونه‌اند؟ بسیارى از کدورت‌ها براى افراد هوسران و نادان ازآنجا شروع می‌شود كه برداشتى سطحى و ظاهرى از كیفیت زندگى دیگران نموده و آن را با خود مقایسه می‌کنند و بالطبع وضع موجود یا همسر خودشان را پائین تر و دیگرى را بهتر می‌یابند، آن‌وقت سردى و كدورت را به خاطر احساس عدم موفقیت، شروع می‌کنند .6-در قضاوت عجله نكنید آنچه قابل دقت است این است كه در قضاوت عجله نكنید، شیطان همواره سعى می‌کند كه شما را با حرص و طمع به آنچه ندارید آرزومند كند و آن را جلوه دهد و نسبت به همسر و زندگى خودتان دلسرد گرداند، محبت‌ها و زیبایی‌ها و مسائل دیگرى كه به‌طور مقطعى و گذرا از دیگرى مشاهده می‌کنید به معنى دوام آن نیست. كانون زندگى را نباید با برخى برخوردها مقایسه كرد، هر عیب و نقصى را نمی‌توان با چند تماس درك كرد، به همراه هرکسی نكات منفى و مثبت فراوانى یافت می‌شود، شیطان ذهن شما را خراب نكند و سعادت خود را به خاطر هوس‌های ابلهانه خراب نكنید، چه بسیار بوده‌اند جوانانى كه با تصمیمات عجولانه و خیالات واهى و بهشت‌های موعود و پوچ به دام شیادانى افتاده‌اند كه جز فساد و بدبختى نصیب آنها نشده است. هیچ‌کس خوب مطلق و یا بد مطلق نیست، و هیچ‌کس هم ازهرجهت با شما هماهنگ نخواهد بود، زندگى لازمه‌اش اصطكاك و برخورد است كه اگر بی‌تابی و کم‌حوصلگی در كار نباشد براى رشد و سعادت شما مفید نیز خواهد بود.
منابع:
1. نهج‌البلاغه.
2.سوره حجرت آیه.
3.وسایل ج 14 ص 175 .
4. لیالی الاخبار ج 4 ص.
5.مكارم الا خلاق ص 41.
6. مكارم الا خلاق ، ص 89.