شست‌وشوی مغزی، کنترل ذهنی و جنبش‌های نوپدید دینی

شست‌وشوی مغزی، کنترل ذهنی و جنبش‌های نوپدید دینی

سميه شاه‌حسيني[1]

 چکیده

جنبش‌هاي جديد معنوي، داراي آداب، مناسك و حتي قوانيني متفاوت از بستر فرهنگي، اجتماعي و اعتقادي هستند كه از آن برآمده‌اند. آنان به‌منظور ترويج باورهاي خود و به‌دست آوردن پيروان براي كيش جديد به راه‌هاي متعددي متوسل مي‌شوند. فرقه در فرآيند جذب افراد، با استفاده از فريب،‌ عرضه اطلاعات نادرست در مورد آنچه درون فرقه مي‌گذرد و هر روش ديگري كه بیشتر تحميلی رواني بدون آثار جسماني است به‌ تبليغ آموزه‌هاي فرقه‌اي مي‌پردازند.

هدف اصلي ما در اين نوشتار، بررسي و تجزيه و تحليل تكنيك‌هاي رواني مورد استفاده، توسط فرقه‌ها و نحوه اثر آنها است و اينكه چرا اين روش‌ها غيرمستقيم ناميده مي‌شوند. در ادامه به فرآيندهاي كنترل ذهني، شست‌وشوي مغزي و روش‌هاي ظريفي مي‌پردازيم كه به‌طور ناآشكار، ذهن افراد درگير در فرقه‌ها را ماهيتي متفاوت مي‌دهد.

واژگان كليدي: فرقه، جنبش‌هاي جديد معنوي، تكنيك‌هاي كنترل ذهني،‌ شست‌وشوي مغزي.

 

 

Brainwashing, mental control, and new religious movements

 

Somayyeh Shahhosseini[2]

Abstract:

New spiritual movements have rituals, norms, and even different laws which are received from the cultural, social and religious background they have emerged from. They grab too many ways to promote their followers. In this process by using deception and supplying inaccurate information about what is going on inside the sect and also by using any other psychological method which have no physical effects, to attract people and promote sectarian doctrines. Our main purpose in this paper is to examine and analyze the psychological techniques used by the new spiritual movements, their mode of action, and to show why these methods are called indirect. In the sequel, we deal with processes of mental control, brainwashing and subtle methods that change the minds of people in a different way.
Key words: Denomination, New spiritual movements, mental control techniques, Brainwashing.

 

[1]. دانشجوي كارشناسي ارشد روانشناسي تربيتي.

[2] . MA in Educational Psychology.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

اين نوشتار با روش توصيفي-تحليلي به جايگاه انسان كامل در نظام هستي ا ز منظر عارفان مسلمان پرداخته است. از منظر آنان انسان كامل، خليفه حق‌تعالي، قطب عالم امكان و واسطه دريافت فيض از حق‌تعالي است. به عقيده بسياري از عرفا، انسان كامل به منزله روح عالم هستي مي‌ماند؛ همان‌گونه که روح امور بدن را تدبير مي‌كند، انسان كامل هم امور عالم را تدبير مي‌نمايد؛ گرچه به لحاظ بشري خود وي توجه نداشته باشد. هرگاه انسان كامل از عالم دنيا به عالم آخرت منتقل شود، خزائن الهي نيز به آن عالم منتقل خواهند شد، بساط عالم ماده جمع خواهد شد و رستاخيز قيام خواهد كرد. اين باور اهل تصوف، با عقايد شيعي، بسيار هماهنگ است؛ زيرا روايات شيعي نيز در اين معنا، صراحت دارد كه هرگاه حجت خدا از روي زمين ارتحال يابد، زمين متلاشي خواهد شد؛ ويژگي‌هاي كه از زبان اهل تصوف براي اهليبت بيان شده است، حاكي از اين مطلب است كه از منظر آنان انسان كامل، منطبق بر اهلبيت (ع) مي‌شود.
حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي، حقيقتي است كه از هر قيدي رها است؛ از اين حقيقت به غيب الغيوب و هويت مطلقه و وجود من حيث هو هو، نيز تعبير كرده‌اند. اين حقيقت در مرتبه اطلاق هيچ حكمي را نمي‌پذيرد، به همه موجودات نسبت يكسان دارد؛ اما از لازمه آن، علم به ذات و شعور به كمال ذاتي و اسمائي است. علم به ذات موجب، افتادن بي‌تعين در دام تعين مي‌شود.
جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

عقل در نظام سلوکی عرفا، دارای دو جایگاه مجزا است. عقل در مراحل ابتدایی سلوک هدایتگر، راهگشا و روشنگر است؛ اما در مراحل عالی‌تر سلوکشان هدایتگری و راهبری از عقلانیت و تعقل جدا می‌شود؛ در این راستا باید توجه داشت که منزلت عقل نفی نمی‌شود، بلکه عقلانیت در صیرورت وجودی عارف به امری فراعقلی و نه غیرعقلی تبدّل و تحول می‌یابد. متاسفانه نزد برخی راهروان طریق سلوک این امر به مثابه ضد عقلی بودن تعالیم عرفانی تلقی می‌شود، حال آن‌که میان امر فراعقلی و امر غیر عقلی تفاوت و تمایز معناداری است که می بایست مورد توجه و تأمل عرفان پژوهان و سالکان راه قرار گیرد؛ در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم انسان‌شناختی و وجودشناختی مفهوم عقل، به تفاوت و تمایز میان این دو ساحت اشاره و لوازم معرفت شناختی آن استخراج خواهد شد.
الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

قرآن کریم با استفاده از آیات خویش انسان را به‌سوی کمال سوق می‌دهد؛ پس باید بر طبق این فرمان‌ها روند زندگی را در مسیر رویش قرارداد. با بررسی و تحلیل الگوی رویش می‌توان اصلی‌ترین نقش را در خود فرد و آن جامعه جستجو کرد که ایمان را در درون خویش حس نمودند و فطرتشان علی‌رغم، القائات منفی افراد دیگر، ایشان را به این مسیر نزدیک نمودند، مانند همسر فرعون که با توجه به محیطی دور از معنویات، به دیندار شد...

پر بازدیدترین ها

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

این پژوهش نشان می‌دهد که ایجاد رابطه درست بین فرد و مسائل خود، ایجاد رابطه درست بین فرد و دیگران و ایجاد رابطه با خدا و کسب آرامش در پرتو آن از آثار رشد معنوی است؛ همچنین، تفکر، ایمان، انجام خوبی و ترک زشتی از علل رشد معنوی و جهل، کفرورزی و پیروی از شهویات از موانع رشد معنوی است.
آسیب‌ها و تهدیدهای اختلافات مذهبی در جهان اسلام

آسیب‌ها و تهدیدهای اختلافات مذهبی در جهان اسلام

مقاله حاضر ضمن بررسی فلسفه تفاوت‌ها و تنوع‌های میان انسان‌ها، تنوع و اختلاف از دیدگاه اسلام و انواع اختلافات مذهبی را تبیین و سپس به عوامل پیدایش اختلاف و تفرقه مذاهب را به لحاظ درونی و بیرونی پرداخته و نتایج و آثار ناشی از آن را بیان می‌کند...
سنخ‌شناسی عشق در اندیشه‌ی مولوی و کریشنا مورتی

سنخ‌شناسی عشق در اندیشه‌ی مولوی و کریشنا مورتی

عشق در عرفان مولوي و کریشنامورتی اهميت والايي دارد؛ مولوی و کریشنا ویژگی‏‌هایی را برای عشق شمرده‏‌اند...
خشونت در خانواده و نگرش معنوی اسلام به آن

خشونت در خانواده و نگرش معنوی اسلام به آن

این مقاله با هدف مشخص‌کردن مفهوم خشونت و دیدگاه‌های مختلف دربارة آن و همچنین نگرش اسلام به آن انجام شده است. روش تحقیق به‌صورت کتابخانه‌ای است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد اعتقادات مذهبی، عامل مؤثری در پیشگیری از خشونت علیه زنان است...
Powered by TayaCMS