نویسنده کتاب نقش معلم در تربیت دینی محمد داوودی است. این کتاب توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است. این کتاب شامل یک مقدمه و چهار بخش است. که در بخش اول کتاب به به مفهوم شناسی و نقش معلم و تربیت دینی پرداخته است. در بخش دوم کتاب ساختار اسلام، دینداری مطلوب، مراتب و درجات آن، و ویژگیهای دانش آموزان مسلمان را بیان کرده است. بخش سوم کتاب با عنوان موثر بر تربیت دینی و جایگاه معلم در این عرصه آمده است. فصل چهارم نیز به موضوع نقش‌های معلم در تربیت دینی پرداخته است. با توجه به نقش مهمي که معلم در تربيت ديني دانش آموزان مي تواند داشته باشد، هرگاه از تربيت ديني دانش آموزان و کامروايي و ناکامي نظام آموزش و پرورش در اين زمينه سخن به ميان مي آيد، انگشت اشاره به سوي معلمان نشانه مي رود. محمد داودي در کتاب «نقش معلم در تربيت ديني» انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه کوشيده است تا نقش معلمان را در تربيت ديني بررسي کند.
براي بررسي نقش معلم در تربيت ديني به پاسخ براي اين سوالات پرداخته ايم:
- اسلام چه مولفه ها و اجزايي دارد و اين مولفه ها و اجزا چه رابطه اي با يکديگر دارند؟ به سخن ديگر اسلام چه ساختاري دارد؟
- دينداري مطلوب اسلام کدام است؟ اين دينداري چه درجات و مراتبي دارد؟ کدام يک از اين مراتب مناسب محور تربيت ديني در مدارس قرار گيرد؟
براساس آن مرتبه اي از دينداري مطلوب اسلام، که محور تربيت ديني در مدارس قرار مي گيرد، يک دانش آموز مومن بايد چه ويژگي‌هايي را دارا باشد؟
- چه عواملي در تربيت ديني موثرند و ميزان تاثير هر يک از آنها چه اندازه است؟
- در اين ميان، معلمان چه نقشي مي توانند ايفا کنند؟ پاسخ دادن اين سوال، مي تواند مشخص کند آيا همه انتظاراتي که جامعه از معلمان در تربيت ديني دارد انتظاراتي بجا يا نابجاست؟
- معلمان اکنون در کشور ما چه نقشي در تربيت ديني ايفا مي کنند؟
- آيا نقش کنوني معلمان در تربيت ديني، با نقشي که بايد ايفا کنند تفاوت دارد؟ اگر چنين است، چه تغييراتي بايد صورت گيرد تا نقش معلمان در تربيت ديني به وضعيت مطلوب برسد؟
حاصل پژوهش در سه بخش و يک فصل مقدماتي ارائه شده است: در بخش اول مفاهيم به کار رفته در عنوان پژوهش، قلمرو پژوهش و چارچوب آن مشخص شده است. در بخش دوم مباحث بنيادين نقش معلم بررسي شده است. در فصل اول اين بخش ساختار اسلام تبيين شده است، در فصل دوم، دينداري مطلوب اسلام و مراتب و درجات آن و در فصل سوم، ويژگي هاي دانش آموز مسلمان با استناد به منابع اسلامي بيان شده است. بخش سوم با دو فصل به بررسي عوامل موثر بر تربيت ديني و جايگاه معلم در آن مي پردازد. بخش چهارم به بررسي نقش هاي معلم در تربيت ديني اختصاص يافته است. فصل اول به نقش معلم در فرهنگ اسلامي اختصاص يافته است. در فصل دوم، اين بخش نقش معلم در تربيت اعتقادي و در فصل سوم، نقش معلم در تربيت عبادي بررسي شده است. در فصل چهارم نيز نتايج به دست آمده از مطالعه و پيشنهادهايي براي بهبود نقش تربيتي معلم و بهبود وضع تربيت ديني در مدارس ارائه شده است.