معانی و اهمیت «دعا» ، «ذکر» و «ورد»
دست‌خط مرحوم آقا موسى زرآبادى را كه علامه محمدرضا حكيمى در كتاب «مكتب تفكيك» آورده‌اند، به این شرح است.
«بدانكه دعا به چيزى مى‌گويند كه در آن طلب و درخواستى باشد. مثل اللهم صل على محمد و آل‌محمد؛ در این دعا از خداى متعال درخواست مى‌كنيم كه بر محمد و آل‌محمد درود، رحمت و بركت فرستد. ذكر به چيزى مى‌گويند كه در آن طلب و درخواستى نباشد، بلکه فقط حمد، ثنا و تسبيح خداى متعال باشد. مثل سبحان الله و الحمدلله و لااله‌الاالله و الله اكبر. ورد، چنانكه نقل شده به چيزى مى‌گويند كه انسان بسيار بگويد و با آن انس بگيرد، هر دعايى و ذكرى كه باشد.
سپس بدانكه بنابر آنچه رسول خدا صلی الله و علیه و آله در جواب پرسش حضرت على علیه السلام که درباره افضل اعمال بود، فرموند: افضل اعمال، پرهيز از حرام‌هاى خدايى است - هرچه در دين حرام شده است، از كردار و رفتار و گفتار - و افضل عبادت‌ها سخت‌ترين و دشوارترين آنها است. ممكن است بگوييم اخلاص در نيت اين چنين است، پس بايد در اين باره كوشش بيشترى كرد. بعد از نيت خالص، افضل عبادت‌ها نماز است و روزه و پرداخت زكات و انجام‌دادن فريضه حج و جهاد در راه خدا و امر به معروف و نهى از منكر و قبول ولايت پيامبر اكرم صلی الله و علیه و آله و خاندان او. اما ولايت كامل‌ترين و تمام‌ترين همه‌ی آنها است كه كامل‌شدن و تماميت يافتن آنها نيز به آن است.
از ميان دعاها افضل از همه «صلوات» است، سپس دعاى كميل و دعاى سحر و دعاى افتتاح و دعاى سمات. از ميان ذكرها افضل از همه، خواندن قرآن است و تسبيحات اربعه و تسبيحى كه در صحيفه سجاديه و در دعاى دوم، و ظاهراً سوم و چهارم آمده است و امثال آنها مانند: ذكر ركوع و ذكر سجده و كلمات فرج و زيارت‌ها به‌ويژه زيارت عاشورا و سجده مطلقا (يعنى در همه احوال به‌ويژه سجده طولانى كه در روايات بسيار تأكيد شده است، در نماز و بعد از نماز و در سحرها و بين دو طلوع و اوقات و احوال ديگر و با ذكرهاى خاص يا هر ذكرى كه بداند و اگر بشود بر روى خاك تميز يا تربت حسينى باشد) و ذكر تشهد (شهادتين، با توجه به معناى آنها و خالى‌ساختن دل از هر چیز ديگر) و سلام‌هاى نماز.
و از سوره‌هاى قرآن، از همه افضل سوره يس است و سوره تبارك، سوره طه، سوره نور، سوره توحيد، سوره فلق، سوره ناس و سوره قدر و از ميان آيات قرآن، آيه آمن الرسول ... و آيه الكرسى و آيه قل اللّهم مالك الملك و آيه سلام قولاً من ربّ رحيم و آيات آخر سوره حشر و اياك نعبد و اياك نستعين و سبحان ربك رب العزة عما يصفون و سلام على المرسلين و الحمدلله ربّ العالمين و سوره فاتحه».
در بالاى صفحه بيتى از قصيده سلمان ساوجى آمده است:
چيزى كه خلاص تو در آن است خلوص است باقى همه اجزاى تو قيدند و حبايل
مطلع قصيده اينست:
رفتند رفيقان و رسيدند به منزل در خواب غرورى تو هنوز ايدل غافل