چیستی و ویژگی‌های تجربه‌ عرفانی اسلامی

چیستی و ویژگی‌های تجربه‌ عرفانی اسلامی

محمدعیسی جعفری[1]

چکیده

تجربة عرفانی به‌لحاظ تعلق آن به حوزة دینی و در مواردی، غیردینی و به‌دلیل رهاوردهای معنوی و گاهی معرفتی آن، اهمیت ویژه‌ای یافته است. به همین دلیل ضرورت بحث و آگاهی از تجربه عرفانی اسلامی نیز نمایان می‌گردد. نوشتار پیش‌ رو با عنایت به این پرسش‌ که «ماهیت تجربة عرفانی اسلامی چیست و ویژگی‌های آن کدام است» کوشیده است با تحلیل محتوا و توصیف داده‌های عرفانی پاسخی مناسب برای آن بیابد. برای این منظور نخست، ماهیت تجربة عرفانی اسلامی بر اساس هستی‌شناسی، جهان‌شناسی و انسان‌شناسی عرفان اسلامی تبیین و سپس ویژگی‌های آن تعریف شده است. بر این اساس، تجربة عرفانی اسلامی در پیوند با جهان بیرون از وجود تجربه‌گر معنا پیدا می‌کند. این پیوند، به آن، ویژگی همگانی‌بودن را می‌دهد؛ هرچند به‌لحاظ قابلیت‌های فردی تجربه‌گر، ویژگی افتراقی دارد. برابری مراتب وجودی انسان با مراتب جهان، ویژگی طولی‌بودن و واقع‌نمایی این تجارب را به‌دست می‌دهد. دشواریابی، ویژگی دیگر تجربه عرفانی اسلامی است که گاهی با بیان‌ناپذیری اشتباه گرفته می‌‌شود و نیز، ویژگی زمینه‌مندی که تنها در تجارب صوری وجود دارد، زمینة خطا را برای تجربه‌گر فراهم می‌آورد؛ اما این خطاها با سنجه‌های خاصی، تشخیص‌پذیر و از تجارب صحیح جدا می‌شوند.

بدین ترتیب، نوشتار حاضر با ارائة تحلیل و تبیین خاصی از تجربه عرفانی اسلامی، ویژگی‌های متفاوتی از دیگر تجارب عرفانی، به‌دست می‌دهد.

 

 

Nature and characteristics of Islamic mystical experience

Mohammad Essa Jafari[2]

Abstract:

The mystical experience is important in terms of belonging to the religious and, in some cases, non-religious domain, and also because of its spiritual and epistemic consequence. This reason appears the necessity of discussing and understanding the Islamic mystical experience. The present paper, by asking the question "What is the nature of Islamic mystical experience and its characteristics," has tried to find an appropriate answer to it by analyzing the content and describing the mystical data. For this purpose, the nature of Islamic mystical experience is explained on the basis of ontology, cosmology, and anthropology of Islamic mysticism, and then its characteristics are defined. Accordingly, Islamic mystical experience is related to the outside world of empiricist. This Feature gives us the attribute of universality, although it has a differential property with respect to the individual capabilities of the empiricist. The equality of the existential levels of man with degrees of the universe yields the characteristic of the possession and realization of these experiences. Difficulty is another characteristic of the Islamic mystical experience, which is sometimes confused with Ineffability. Also, the context-based feature that exists only in formal experiences provides a field of error for the empiricist, but these errors are separated by certain measures. Thus, the present paper, by presenting a specific analysis and explanation of the Islamic mystical experience, provides different characteristics of other mystical experiences.

 

[1].  دکترای عرفان اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب، mijafari@gmail.com.

[2] . PHD in Islamic mysticism, University of Religions and Denominations.

 

 

جهت دانلود فایل pdf متن مقاله، به پیوست مراجعه فرمایید.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی در مصاحبه با دکتر اعرافی

مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی در مصاحبه با دکتر اعرافی

به نظر می‌رسد تربيت تبليغي يك معني بيشتر ندارد و آن عبارت است از انتقال و تثبيت مباني و روش‌های صحيح و مؤثر علمي و عملي تبليغ در عمق جان مخاطب، به‌گونه‌ای كه خود به يك مبلغ مؤفق تبديل شود...
مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی

مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی

با توجه به وجوه اشتراک بین تبلیغ و تربیت که مهم‌ترین آنها، هدفمند و نظامدار بودن و داشتن اجزای مشترک بین این دو مفهوم است؛ بنابراین یک مبلغ می‌تواند یک مربی در حوزۀ تربیت تلقّی شود. لوازم این امر عبارت است از...
مصاحبه با دکتر حسینعلی رحمتی

مصاحبه با دکتر حسینعلی رحمتی

مدتي قبل ساعت يك يا دو بعد از نیمه‌شب بود كه هنگام كار با اينترنت متوجه شدم يكي از جوان‌هایی كه می‌شناختم، به‌قول‌معروف «آنلاين» است؛ وقتي از او پرسيدم چرا اين وقت شب نخوابيده است، گفت: «الان برنامه‌هاي «وايبر»، «واتس آپ» و «لاين» در تلفنم فعال است و با چند نفر از دوستانم با اين برنامه‌ها در تماس هستم». طبیعتاً اگر شما از والدين اين جوان دربارة اين برنامه‌ها سؤال كنيد ممكن است اصلاً نام آنها را هم نشنيده باشند، چه رسد به اینکه از آنها استفاده كنند يا از خوب و بد آنها خبر داشته باشند. اين تفاوت و فاصله بين والدين و فرزندان را می‌توان «شكاف ديجيتالي» ‌بين دو نسل ناميد.
مصاحبه با حجت الاسلام دكتر عليرضا قائمی نيا

مصاحبه با حجت الاسلام دكتر عليرضا قائمی نيا

بايد در اين جدال معايب «عرفان سنتي» را دنبال كرد. همان‏ظور كه بايد معايب عرفان‏هاي جديد را مورد بررسي قرار داد و به سمتي رفت كه عرفان اسلامي از لحاظ ادبيات و محتوايي مشكلات بشر جديد را حل كند.
  مصاحبه با محمد حسين كياني

مصاحبه با محمد حسين كياني

به راستي اين پديده چه عنواني دارد؟ «جنبش‏هاي نو پديد ديني»؟ «جنبش‏هاي نوپديد معنوي»؟ «اديان جديد»؟ «اديان بديل»؟ «عرفان سكولار»؟ آيا «عرفان كاذب» عنوان درستي براي اين پديده هست؟!

پر بازدیدترین ها

مصاحبه با دکتر حسینعلی رحمتی

مصاحبه با دکتر حسینعلی رحمتی

مدتي قبل ساعت يك يا دو بعد از نیمه‌شب بود كه هنگام كار با اينترنت متوجه شدم يكي از جوان‌هایی كه می‌شناختم، به‌قول‌معروف «آنلاين» است؛ وقتي از او پرسيدم چرا اين وقت شب نخوابيده است، گفت: «الان برنامه‌هاي «وايبر»، «واتس آپ» و «لاين» در تلفنم فعال است و با چند نفر از دوستانم با اين برنامه‌ها در تماس هستم». طبیعتاً اگر شما از والدين اين جوان دربارة اين برنامه‌ها سؤال كنيد ممكن است اصلاً نام آنها را هم نشنيده باشند، چه رسد به اینکه از آنها استفاده كنند يا از خوب و بد آنها خبر داشته باشند. اين تفاوت و فاصله بين والدين و فرزندان را می‌توان «شكاف ديجيتالي» ‌بين دو نسل ناميد.
 مصاحبه باآيت الله محمد حسن فاضل گلپايگاني

مصاحبه باآيت الله محمد حسن فاضل گلپايگاني

از آن جهت که ديد عرفان در مملکت ما كارايي زياد دارد، بخصوص الان که پُل عرفان در دنيا پيش‏روي مي‏كند. دشمنان براي اينكه بتوانند اهداف خودشان را از پل عرفان پياده كنند سرسختانه كار مي‏كنند. البته ما خودمان را بايد خيلي آماده بكنيم
 مصاحبه باحجت‏ الاسلام حميد رضا مظاهري‏ سيف

مصاحبه باحجت‏ الاسلام حميد رضا مظاهري‏ سيف

با كدام مباني؟ ما که درباره عرفان‏هاي كاذب در حوزه علميه قم كار كنيم مي‏گويند اسم «عرفان» را نياوريد! ما مي‏خواهيم نقد كنيم، مي‏گويند «عرفان» يعني چه؟ همه‏ي «عرفان» كاذب است! صادق آن هم كاذب است
مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی در مصاحبه با دکتر اعرافی

مصاحبه: چیستی و چرایی تربیت تبلیغی در مصاحبه با دکتر اعرافی

به نظر می‌رسد تربيت تبليغي يك معني بيشتر ندارد و آن عبارت است از انتقال و تثبيت مباني و روش‌های صحيح و مؤثر علمي و عملي تبليغ در عمق جان مخاطب، به‌گونه‌ای كه خود به يك مبلغ مؤفق تبديل شود...
مصاحبه با حجت الاسلام دكتر عليرضا قائمی نيا

مصاحبه با حجت الاسلام دكتر عليرضا قائمی نيا

بايد در اين جدال معايب «عرفان سنتي» را دنبال كرد. همان‏ظور كه بايد معايب عرفان‏هاي جديد را مورد بررسي قرار داد و به سمتي رفت كه عرفان اسلامي از لحاظ ادبيات و محتوايي مشكلات بشر جديد را حل كند.
Powered by TayaCMS