نقش سبک زندگی اسلامی در مدیریت اخلاق جنسی

ریحانه پورخلیلی؛ کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

چکیده

قرآن‌کریم و در کنار آن روایات وارده از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و اهل‌بیت معصومین علیهم السلام راهبر و راهنمای انسان و جامعه بشری به‌سمت صلاح و رشد هستند و چگونه زیستن را به انسان آموزش می‌دهند. خانواده، اولین و از ارکان مهم جامعه است که رشد و تعالی انسان و بالتبع آن، سلامت جامعه در گروی استحکام این نهاد است که لازم است با پیروی از قوانین الهی این امر را به شایستگی عهده‌دار باشد.

از وظایف مهم این نهاد، اخلاق جنسی است که قوت و یا سرکوبی نابجای این غریزه لطمه‌ی بسیار سختی به زندگی و جامعه وارد می‌کند. قرآن به جاذبه‌های جنسی و نیروی شهوانی انسان توجه کامل دارد. در این پژوهش که به روش تحلیلی انجام شده است، پس از مفهوم‌شناسی برخی از واژگان گره‌گشا و بیان جایگاه روابط جنسی از دیدگاه اسلام، به بیان بایدها و نبایدهای جنسی پرداخته‌ایم و پس از آن، مقدمات رفتارهای جنسی نامشروع را بیان کرده‌ایم، تا مشخص کنیم که اسلام در مورد اخلاق جنسی دیدگاهی یکسره متعادل دارد.

واژگان کلیدی: روابط جنسی، اخلاق جنسی، روابط نامشروع، خانواده، سبک زندگی.

مقدمه

اسلام در مورد وظیفه جنسی، دیدگاهی یکسره معتدل دارد، در تمام روزگاران گذشته، نیاز جنسی و اخلاق جنسی، از مهم‌ترین مباحث اخلاقی بوده و اکنون نیز مهم است. برخی علوم انسانی، مثل روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فقه و حقوق، عرفان و تصوف و ...، بیشتر به آن توجه کرده‌اند. به‌طور کلی دیدگاه‌های موجود در این زمینه را به سه گروه تفریطی، افراطی و معتدل می‌توان تقسیم کرد. کسانی هستند که غریزه جنسی را زشت، شیطانی، پلید و عامل تباهی فرد و جامعه می‌دانند. برای نمونه، برهمنان آیین بودا معتقدند کسانی می‌توانند به مقامات بالای معنوی دست یابند که از همه تعلقات غریزه جنسی، حتی علاقه به فرزند، آزاد باشند. در آیین جین اعضای جدید باید پنج پیمان را بپذیرند، از جمله اینکه لذات و شهوات جنسی را بر خود حرام کنند و آن را برای دیگران نیز نپسندند (ناس، 1373: 66). رهبران مسیحی نیز هرچند به‌طور کلی تحریم نمی‌کنند، اما آن را به‌ذات عملی پلید می‌دانند، رهبران دینی آنها باید از غریزه جنسی فاصله بگیرند و افراد عادی آنها نیز فقط به دو دلیل مجازند ازدواج کنند: نخست، حفظ نسل و دیگر دفع افسد به فاسد (راسل، 1365: 52). دیدگاه‌های افراطی نیز، مانند دیدگاه فروید در این زمینه وجود داشته است. او ریشه بسیاری از ناهنجارهای روانی انسان را به غریزه جنسی نسبت می‌دهد. او حتی دین را نیز نتیجه امیال سرکوب‌شده غریزه جنسی انسان می‌داند (توکلی، 1378: 78).

از دیدگاه اسلام، غریزه جنسی از نعمت‌های بزرگ الهی و حکیمانه‌ترین وسیله‌ای است که تداوم زندگی بشر و بقای نوع انسانی را تضمین می‌کند. اسلام بین معنویت و بهره‌مندی از غریزه جنسی هیچ منافاتی نمی‌بیند، بلکه بهره‌مندی مشروع از این غریزه را باعث تکامل معنوی انسان می‌داند. «ما بنی فی الاسلام احب الی الله من التزویج؛ در اسلام، محبوب‌ترین بنا در نزد خداوند، بنای ازدواج است» (صدوق، 1390 ق، ج 3: 383) «من احب ان یلقی الله تعالی طاهراً مطهراً فَلیلقَهُ بزوجه؛ هرکس می‌خواهد خدا را با پاکی و پاکیزگی ملاقات کند، باید به‌وسیلۀ همسرش طلب عفت کند» (حرّ عاملی، 1416 ق، ج 20: 18). پیامبر6 در عکس‌العمل به شکایت زنانی که شوهرانشان از غریزه جنسی و بوی خوش اجتناب می‌کردند، عصبانی شدند و بی‌درنگ به مسجد و بالای منبر رفته آن افراد را سرزنش کرد (کلینی، بی‌تا، ج 5، کتاب النکاح، باب کراهیه الرهبانیه و ترک الباه: 496). در قرآن، علاوه بر مباحث فراوانی که راجع به احکام غریزه جنسی آورده است، در موارد متعدد نیز به‌صورت مستقیم، این غریزه را تأیید کرده است. برای مثال در آیه «وَ مِنْ ءَايَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكمُ مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُواْ إِلَيْهَا وَ جَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً» (روم: 21) می‌فرماید: از نشانه‌های پروردگار این است که از جنس خودتان برای شما همسرانی آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد.

تعريف مفاهيم

1. اخلاق

اخلاق جمع خُلق و در لغت به معناي نيرو و سرشت باطني انسان است که از طریق بصيرت قابل درک است، در مقابل خَلق به‌شکل محسوس و قابل درک با چشم ظاهر گفته مي‌شود (ابن‌منظور، 1414 ق، ج 10: 86) و در اصطلاح، خلق را صفت نفساني راسخ مي‌گويند که انسان، افعال متناسب با آن را بي‌درنگ (و با اختيار) انجام مي‌دهد؛ برای مثال فردي که داراي «خلق شجاعت» است، در رويارويي با دشمن، ترديد به خود راه نمي‌دهد، اين حالت استوار دروني، ممکن است به‌طور طبيعي و فطري در فرد وجود داشته باشد، منشأ ديگر خُلق، وراثت، تمرين و تکرار است (نراقی، 1405، ج 1: 22).

از کلمات مرحوم نراقي در جامع‌السعادات، تعريف جامع‌تر و بهتری به‌‌دست مي‌آيد از نظر او علم اخلاق عبارت است از: «خلق عبارت است از ملك‌هاي نفساني كه باعث صدور افعال به آساني و بدون نياز به تفكر، تأمل و نگرش است و ملكه حالت و كيفيتي نفساني است كه دير و به كندي زوال مي‌پذيرد و در مقابل، حال كيفيتي نفساني است كه به‌سرعت از بين مي‌رود» (نراقی، 1405، ج 1: 34ـ 35).

ژکس، علم اخلاق را عبارت از تحقيق در رفتار آدمي بدان‌گونه که بايد باشد مي‌داند (ژکس،1362: 9) و اتکينسون نيز در تعريف اخلاق بر منش و رفتار تأکيد دارد و مي‌گويد: «اخلاق دستگاهي از عقايد جاري در جامعه درباره‌ي منش و رفتار افراد آن است؛ درباره‌ي اينکه افراد آن جامعه چه رفتار و منشي بايد داشته باشند» (اتکینسون آر، اف، 1369: 16). به‌طور کلی می‌توان بیان داشت که اخلاق عبارت است از: «شكوفايي استعدادهاي مثبت، صفات پسنديده و عالي‌ترين حقايق در درون آدمي در جهت كمال و هدف اعلاي زندگي» (جعفري، 1359، ج 6: 75). اين تعريف از اخلاق، به‌دليل اينكه مبتني بر اهداف غايي تعليم و تربيت است و اين اهداف تمام شئون وجودي انسان از جمله شأن جنسي انسان را نيز دربرمي‌گيرد، در اين پژوهش بيشتر مورد تأكيد است.

2. اخلاق جنسي

اخلاق جنسي ملکات و عاداتي را پديد مي‌آورد که در سايه‌ي آن انسان غريزه‌ي جنسي را تعديل مي‌کند و شرايط عفت‌ورزي را فراهم مي‌کند و غريزه عاملي جهت رشد و کمال او مي‌شود. علامه مطهري مي‌گويد: «اخلاق جنسي قسمتي از اخلاق به معني عام است؛ شامل آن عده از عادات، ملکات و روش‌هاي بشري است که به غريزه جنسي بستگي دارد، حياء زن از مرد، غيرت ناموسي مرد، عفاف و وفاداري زن به شوهر، ستر عورت، ستر بدن زن از غير محارم، منع زنا، تمتع نظري و لمسي از غير همسر قانوني، منع ازدواج با محارم، نزديکي در ايام عادت، نشر صور قبيحه، تقدس يا پليدي تجرد، جزء اخلاق و عادات جنسي به‌شمار مي‌روند» (مطهری، 1368، ج 26: 634). برخي از محققان معاصر در تعريف اخلاق جنسي به ارتباط رفتارها و صفات ويژه با غريزه جنسي، تصريح کرده و مي‌نويسند: «اخلاق جنسي، ارزشي‌کردن رفتارها و خصلت‌ها و صفات ويژه‌اي است که قابل مدح و ذم است و با غريزه جنسي ارتباط دارد» (بهشتی، 1388، ج 5: 182). با اين توصيف هدايت ويژگي‌هاي جنسي و غريزي انسان و يا کنترل غريزه جنسي محور تعريف اخلاق جنسي است به هر روي سروسامان بخشيدن به روابط جنسي هميشه از مهم‌ترين وظايف اخلاقي به‌شمار مي‌رفته است؛ زيرا غريزه توليدمثل نه تنها در حين ازدواج، بلکه قبل و بعد از آن نيز مهم بوده و کنترل نکردن آن، مشکلات بسياري را در زندگي انسان‌ها ايجاد مي‌کند.

قسمتي از اخلاق به معناي عام است كه شامل عادات، ملكات و روش‌هاي بشري است كه به غريزه جنسي بستگي دارد (مطهری، 1368، ج 26: 636). اخلاق جنسي عبارت است از: «قواعد و هنجارهاي تعيين‌كنندة رفتار جنسي موردپذيرش جامعه در زمان معين؛ رعايت نکردن اين قواعد، غيراخلاقي و حتي نابهنجار تلقي مي‌شود» (فرمهینی فراهانی، 1378: 382).

بنابراين، اخلاق جنسي اسلامي مبين حدود روابط بين جنس مخالف در عرصه‌هاي اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، خانوادگي و ساير روابط رسمي و غيررسمي برگرفته از تكيه‌گاه‌ها يا مباني نظري و عقلاني هستي‌شناسي اسلامي است.

بایدها و نبایدهای جنسی

آیات متعددی هست که بایدها و نبایدهای جنسی را مطرح می‌کنند. مردان و زنان باایمان، باید چشمان خود را از نگاه به نامحرم فروبندند و پاکدامنی ورزند «وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ * وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذينَ لايَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ الَّذينَ يَبْتَغُونَ الْكِتابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ فَكاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فيهِمْ خَيْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذي آتاكُمْ وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحيم»‏ (نور: 32 و 33) زنان باید زیورهای خود را برای نامحرمان آشکار نگردانند مگر آنچه به‌طبع پیدا است و روسری خود را بر گردن خود فرواندازند «وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِن‏...» (نور: 31). مردان و زنان پرهیزگار نباید با مردان و زنان غیر پرهیزگار ازدواج کنند، حتی اگر شگفتی‌آور باشد «وَ لا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا...» (بقره: 221). به هنگام عادت ماهانه نباید آمیزشی صورت گیرد «فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاءَ فىِ الْمَحِيضِ وَ لَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتىَ‏ يَطْهُرْن...» (بقره: 222). اما پس از آن منعی ندارد «نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنىَ‏ شِئْتُمْ» (بقره: 223). شب‌های ماه رمضان برای معاشرت زن و شوهر منعی نیست، زنان و شوهران در حکم لباس و پوشش برای یکدیگرند «أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلىَ‏ نِسَائكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَ أَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ...» (بقره: 187). فرزندان در سه وقت برای ورود به اطاق والدین باید اجازه بگیرند؛ پیش از نماز صبح، هنگام استراحت نیمروزی و شبانگاه پس از نماز عشاء، چه اینکه این سه وقت والدین با لباس راحت هستند «لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذينَ مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ وَ الَّذينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ مِنْ قَبْلِ صَلاةِ الْفَجْر...» (نور: 58). ارضای غریزه جنسی از طریق زنا ممنوع است «وَ لَا تَقْرَبُواْ الزِّنىَ إِنَّهُ كاَنَ فَاحِشَةً وَ سَاءَ سَبِيلا» (اسرا: 32). تهمت زنا به کسی زدن ممنوع است و اگر تهمت‌زننده چهار شاهد نیاورد، یا قسم نخورد، خودش مجازات خواهد شد «وَ الَّذينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمانينَ جَلْدَةً...» (نور: 4 و 9). زنان و مردان زناکار باید تنبیه شوند و در این مورد برای آنها دلسوزی نشود «الزَّانِيَةُ وَ الزَّاني‏ فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ وَ لا تَأْخُذْكُمْ بِهِما رَأْفَةٌ في‏ دينِ اللَّهِ ...‏» (نور: 2). همجنس‌گرایی ممنوع است، قوم لوط به این گناه زشت آلوده بودند و دست برنداشتند و خداوند آن سرزمین را زیر و رو کرد و بارانی از سنگ بر آنها نازل نمود «...قَالَ يَاقَوْمِ هَؤُلَاءِ بَنَاتىِ هُنَّ أَطْهَرُ لَكُمْ...» (هود: 78ـ 79). کسانی هم که همسرشان از دنیا رفته یا از هم جدا شده باشند، مجازند که دوباره ازدواج کنند، اما زن اگر باردار باشد باید تا زمان وضع حمل صبر کند، و اگر باردار نیست باید تا مدت مشخصی صبر کند «وَ الْمُطَلَّقاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍ وَ لا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ ما خَلَقَ اللَّهُ في‏ أَرْحامِهِن ‏...» (بقره: 228)؛ اگرچه خواستگاری کردن از آن زن قبل از اتمام عده یا وضع حمل، اشکال ندارد «وَ لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُم بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاءِ أَوْ أَكْنَنتُمْ فىِ أَنفُسِكُمْ ...» (بقره: 235). ازدواج مجدد با شرایط خودش مجاز است «وَ لَنْ تَسْتَطيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَميلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوها كَالْمُعَلَّقَةِ ...» (نساء: 129 و 131). ازدواج موقت با شرایط خاصی توصیه شده و پذیرفتنی است «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ كِتابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِكُمْ مُحْصِنينَ غَيْرَ مُسافِحينَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَريضَةً وَ لا جُناحَ عَلَيْكُمْ فيما تَراضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَريضَةِ ...» (نساء: 24). ازدواج برخی از زنان و مردان با یکدیگر مجاز نیست، آنان در اصطلاح فقهی، با یکدیگر محرم هستند «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَتُكُمْ وَ بَنَاتُكُمْ وَ أَخَوَاتُكُمْ وَ عَمَّاتُكُمْ وَ خَالَاتُكُمْ وَ بَنَاتُ الْأَخِ وَ بَنَاتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهَاتُكُمُ الَّتىِ أَرْضَعْنَكُمْ ...» (نساء: 23). خانم‌ها باید روابط اجتماعی سلام و در راه رفتن رعایت حیا داشته باشند «فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشي‏ عَلَى اسْتِحْياءٍ قالَتْ إِنَّ أَبي‏ يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ ما سَقَيْتَ لَنا ...» (قصص: 25). به‌طور کلی پنج نوع رفتار جنسی غیرمجاز در اسلام مورد توجه قرار گرفته است که عبارت‌اند از: زنا، لواط، استمناء، مساحقه و استشهاء و تماس بدنی با نامحرم که امکان بررسی تفصیلی آنها در اینجا وجود ندارد.

مقدمات رفتارهای نامشروع جنسی

برخی از اعمالی که مقدمۀ روابط نامشروع را فراهم می‌کند عبارتند از:

1. چشم‌چرانی: قرآن‌کریم می‌فرماید: «به مردان مؤمن بگو که چشمان خود را بپوشانند و اندام‌ها خود را از حرام حفظ کنند که این برایشان پاکیزه‌تر است و به زنان مؤمنان بگو که چشم‌های خود را بپوشانند و اندام‌های خود را از ناروا حفظ کنند» وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها ...‏ (نور: 31). پیامبر اکرم6 می‌فرمایند: «لِكُلِّ عُضْوٍ مِنِ ابْنِ آدَمَ حَظٌّ مِنَ الزِّنَا فَالْعَيْنُ زِنَاهُ النَّظَرُ؛ برای هر یک از اعضای فرزندان آدم نوعی زنا تصور دارد که زنای دو چشم نگاه کردن است» (مجلسی، 1413 ق، ج 101: 38). امام صادقعلیه السلام نیز در این مورد می‌فرمایند: «إِيَّاكُمْ وَ النَّظَرَ فَإِنَّهُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ؛ نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای مسموم شیطان است» (حرعاملی، 1416 ق، ج 20: 89).
2. برهنگی و بی‌حجابی: در سوره نور آیه 31 در این‌باره این چنین آمده است که: «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني‏ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني‏ أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلى‏ عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفينَ مِنْ زينَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَميعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون‏؛ به زنان باایمان بگو چشم از نگاه‌کردن به مردان اجنبی فروبندند و عفت خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آنچه آشکار است، ظاهر نسازد و باید اطراف روسری‌های خود را به سینه‌هایشان بیندازند و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان یا پدران و پدرشوهران یا پسران و پسر شوهران یا برادارن و خواهرزادگان یا برادرزادگان یا زنان یا غلامان یا افراد ناتوان از شهوت همچنین پیرمردان که به زنان تمایلی ندارند یا کودکانی که از اسرار زنان خبر ندارند و مبادا پای خود را به زمین بکوبند تا آنچه از زینتشان پنهان است، ظاهر شود و ای گروه مؤمنان، همگی به‌سوی خدا توبه کنید شاید رستگار شوید».

در آیه یاد شده چهار حکم آمده است:

الف. زن‌ها نباید زینت‌های پنهان خود را (مانند: گوشواره، خلخال، موی سر، لباس‌های زینتی) آشکار کنند، مگر آن مقدار که به شکل طبیعی آشکار است مانند انگشتر، خضاب دست و ....؛

ب. باید دامنه روسری یا مقنعه را بر روی سینه و گردن بیندازند؛

ج. زینت‌های خود را فقط برای دوازده گروه می‌توانند آشکار کنند؛

د) موقع راه رفتن پاهای خود را بر زمین نزنند تا زینت‌ها آشکار شود و باعث جلب توجه نامحرم گردد.

شهید مطهری می‌فرماید: «ریشه اصلی واجب بودن پوشش برای زن در اسلام، این است که اسلام می‌خواهد انواع لذت‌های بصری، لمسی و دیگر لذات جنسی، محدود به محیط خانواده و در کادر ازدواج اختصاص یابد و اجتماع منحصر برای کار و فعالیت باشد. برخلاف سیستم غربی که کار و فعالیت را با لذت‌جویی‌های جنسی به هم می‌آمیزند» (مطهری، 1368، ج 19: 429).

علت اینکه دستور پوشش اختصاص به زنان یافته برای این است که میل به خودنمایی و خودآرایی ویژه زنان است. از نظر تصاحب قلب‌ها و دل‌ها، مرد شکار و زن شکارچی است همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار و مرد شکارچی است، میل زن به خودآرایی از این نوع حس شکارچی‌گری مردان بهاو ناشی می‌شود.

3. کتاب‌ها، نشریات و فیلم‌های فاسد: عده‌ای از نویسندگان و فیلم‌سازان با نوشتن کتاب‌های فاسد جنسی و ساختن فیلم‌های مستهجن به فساد جوانان و افراد جامعه کمک بزرگی می‌کنند. انسان پاک کسی است که از این کتاب‌ها و فیلم‌های فاسد فاصله بگیرد و چشم خود را بر روی این‌گونه کتاب‌ها و فیلم‌ها ببندد که همانند دوربین فیلم‌برداری تمام صحنه‌ها را در خود ضبط می‌کند و سپس افکار انسان بر پایه این تصویرات تقریبا شکل می‌گیرد.
4. کانون‌های فساد: جشن‌ها و مهمانی‌های آلوده، از مقدمات ارتباطات نامشروع است. گاه مجالس مختلط برپا می‌شود و افرادی که بنیه مذهبی قوی و ارتباط با مسجد و نماز و معنویات ندارند، زودتر به دام افراد منحرف می‌افتند.
5. خلوت با نامحرم و هم‌سخن شدن با او: با توجه به میل زن و مرد به جنس مخالف، هر جا که این دو تنها باشند، باعث تهییج غریزه جنسی شده و زمینه اعمال خلافی را فراهم می‌کند. پیغمبرصلی الله علیه و آله فرمود: «بپرهیزید از سخن گفتن با زنان؛ زیرا اگر مردی با زنی نامحرم (بدون حضور شخصی از محارم) خلوت کند، به‌طرف آن زن تحریک می‌شود و به او رغبت پیدا می‌کند». حتی در احکام شرعی است که اگر در مسجدی فقط یک مرد و یک زن هستند، نباید آنجا نماز بخوانند؛ زیرا خلوت با نامحرم ممنوع است. در جامعه کنونی مسئله خلوت و هم‌سخن شدن با نامحرم جلوه بیشتری پیدا کرده است و زندگی خطری برای افراد پاک به‌شمار می‌رود. «ابلیس به موسیعلیه السلام گفت: با نامحرم خلوت مکن که خود من در آنجا حضور پیدا می‌کنم، نه یاران و اصحابم».
6. ترک ازدواج: برخی افراد فقط به‌دنبال آزادی جنسی‌اند و ازدواج باعث مقید شدن آنان می‌گردد، از این‌رو به دلیل محدود نشدن از ازدواج خودداری می‌کنند؛ پیامبر اسلامصلی الله علیه و آله می‌فرمایند: «شرار امتی عزّابها؛ بدترین مردان شما، عزب‌ها (مجردان) هستند» (نوری، 1318 ق، ج 14: 155).
7. زینت و آرایش زن: اگرچه خودآرایی غریزه طبیعی زن و مرد است، اما این غریزه در زن بیشتر است و دوست دارد که زیبایی او مورد توجه قرارگیرد. آثار این غریزه را می‌توان در آراستن لباس، آرایش مو، انتخاب لباس‌های نازک و رنگ‌های مهیج و .... مشاهده کرد. از نظر اسلام زینت و تجمل زن فقط باید برای شوهرش باشد. او در مقابل شوهرش می‌تواند زیباترین لباس و غلیظ‌ترین آرایش را به‌کار برد و هر بار از نوعی زینت و خودنمایی استفاده کند. حتی می‌تواند خود را در مقابل او برهنه کند، برای شوهرش برقصد و ... در این راه محدودیتی وجود ندارد و اما آرایش و زینت برای غیرشوهر و هر نامحرم دیگری، برای او حرام و ممنوع است.
8. دیدن روابط جنسی دیگران: دیدن عمل جنسی باعث انحراف جنسی تماشاگر می‌شود. امام صادقعلیه السلام می‌فرمایند: «در خانه‌ای که طفلی وجود دارد، با همسر خود مقاربت نکنید که آن طفل زناکار می‌شود، یا فرزندی که به دنیا می‌آید، زناکار می‌شود».
9. لباس و غذای نامناسب: گاهی نوع لباس و نوع غذا در تحریک انسان به‌ویژه نوجوانان تازه بلوغ، اثرات تحریک‌کننده دارد (کاویانی، 1391: 254ـ 257).

نتیجه‌گیری

1. اخلاق جمع خُلق و در لغت به معناي نيرو و سرشت باطني انسان است که از طریق بصيرت قابل درک است و در اصطلاح، خلق را صفت نفساني راسخ مي‌گويند که انسان، افعال متناسب با آن را بي‌درنگ (و با اختيار) انجام مي‌دهد؛
2. اخلاق جنسي اسلامي مبين حدود روابط بين جنس مخالف در عرصه‌هاي اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، خانوادگي و ساير روابط رسمي و غيررسمي برگرفته از تكيه‌گاه‌ها يا مباني نظري و عقلاني هستي‌شناسي اسلامي است؛
3. به‌طور کلی پنج نوع رفتار جنسی غیرمجاز در اسلام مورد توجه قرارگرفته است که عبارت‌اند از: زنا، لواط، استمناء، مساحقه و استشهاء و تماس بدنی با نامحرم؛
4. برخی از اعمالی که مقدمۀ روابط نامشروع را فراهم می‌کند عبارتند از:

ـ چشم‌چرانی؛

ـ برهنگی و بی‌حجابی؛

ـ کتاب‌ها، نشریات و فیلم‌های فاسد؛

ـ کانون‌های فساد؛

ـ خلوت با نامحرم و هم‌سخن شدن با او؛

ـ ترک ازدواج؛

ـ زینت و آرایش زن؛

ـ دیدن روابط جنسی دیگران؛

ـ لباس و غذای نامناسب.

5. از دیدگاه اسلام، غریزه جنسی از نعمت‌های بزرگ الهی و حکیمانه‌ترین وسیله‌ای است که تداوم زندگی بشر و بقای نوع انسانی را تضمین می‌کند؛
6. اسلام بین معنویت و بهره‌مندی از غریزه جنسی هیچ منافاتی نمی‌بیند، بلکه بهره‌مندی مشروع از این غریزه را باعث تکامل معنوی انسان می‌داند.

-------------------------------------------------

فهرست منابع

            قرآن کریم.

1. ابن منظور، محمد بن مكرم (1414ق) لسان العرب‏، بیروت: دار صادر.
2. اتکینسون آر، اف (1369) درآمدي به فلسفه اخلاق، ترجمه سهراب علوي نيا، تهران، مركز ترجمه و نشر كتاب.
3. بهشتی، محمد (1388) آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4. توکلی، غلامحسین (1378) خاستگاه دین از نگاه فروید، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
5. جان.بی.ناس (1378) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اکبر حکمت، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
6. جعفري، محمدتقي (1359) ترجمه و تفسير نهج البلاغه، تهران: فرهنگ اسلامي.
7. حرعاملی، محمدبن حسن (1446 ق) تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
8. راسل، برتراند (1365) تاریخ فلسفه غرب، ترجمه: نجف دریابندری، تهران: پرواز.
9. ژکس، فلسفه اخلاق (1362) حكمت عملي، ترجمه ابوالقاسم پورحسيني، تهران : اميركبير.
10. صدوق، ابی جعفر (1390 ق) من لایحضره الفقیه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
11. فرميهني فراهاني، محسن (1378) فرهنگ توصيفي علوم تربيتي، تهران: اسرار دانش.
12. کاویانی، محمد، سبک زندگی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
13. کلینی، الکافی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت، بی‌تا.
14. مجلسی، محمدباقر (1413 ق) بحارالانوار، بیروت: دارالاضواء.
15. مطهری، مرتضی (1368) مجموعه آثار شهید مطهری؛ اخلاق جنسی در اسلام، قم: نشر صدرا.
16. مطهری، مرتضی (1368) مجموعه آثار شهید مطهری؛ مسئله حجاب، قم: نشر صدرا.
17. نراقي، مهدي (1405 ق) جامع السعادت، ترجمة جلال‌الدين مجتبوي، تهران، حكمت.
18. نوری، حسین (1318 ق) مستدرک الوسائل، قم: میرزا محمود.