المراقبات" یا "اعمال السنة" یکی از تألیفات گران‌سنگ آیت حق و عرفان مرحوم آیت‌الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی است که آن را به راه و روش سلف صالح و عظمای اصحاب امامیه تألیف نموده و از احادیث صحیح و گهربار ائمه علیهم‌السلام، ادعیه و اوراد مخصوص به ایام و لیالی و ماه و سال از منابع موثق در آن گردآوری نموده است.
. علامه طباطبائی مفسر کبیر قرآن، درباره این کتاب تقریظی دارند که در آن به شأن و جایگاه این اثر گران‌مایه اشاره می‌کند. سطوری از تقریظ وی بر این کتاب این‌گونه است:
"این چند سطر که بر کتاب "اعمال السنة" تالیف حجت و آیت الهی، مرحوم حاج میرزا جواد آقا ملکی تبریزی –قدس الله روحه – می‌نویسم، قصد ستایش این کتاب گران‌سنگ و گران‌قدر یا تعریف و توصیف مؤلف بزرگوار آن را ندارم. چراکه این کتاب دریایی است پر از مروارید که در پیمانه نگنجد و نویسنده آن بدون شک الگوی بلندمرتبه و والامقامی است که قدر و ارزشش با مقیاس قابل‌اندازه‌گیری نیست و همین عذرخواهی موجه کافی است و ناامیدی از دستیابی ما به هدف و رسیدن به مقصود، برای راحتی عذر خوبی است و ما را کفایت می‌کند...در این کتاب لطایف و تیزبینی‌هایی است که همیشه اهل ولایت الهی از آن مراقبت می‌کردند و ظرافت‌هایی در آن است که در دل سرگشتگان محبت الهی خطور کرده و جمله‌هایی در آن وجود دارد که برای اهل ریاضت در عبودیت خدا به منزله لوحی برای تذکر و یادآوری است."
در بخشی از مقدمه مؤلف بر کتاب، می‌خوانیم: "و ای نفس! بدان که می‌توانی نزدیکی و رضایت او را در مدت یک روز بلکه در یک ساعت و یک‌لحظه به دست آوری. به‌شرط اینکه بدانی نیت تو در ترک غیر خدا و قصد دیدار او صادقانه و پاک است. زیرا او حاضر است نه غایب، رو آورنده است نه روگردان و مشتاق است نه غیر آن.
برادرانم ! زندگى دنيا بازیچه‌ای بيش نبوده و زندگى حقيقى سراى آخرت است . انسان در زندگى پست دنيا وظیفه‌ای جز آماده شدن براى زندگى آخرت ، پيمودن راه نزديكى به خداوند، پيشه كردن بندگى و تواضع در مقابل خدا ندارد. حجابى بين او و پروردگارش نيست . و چاره‌ای جز ايستادن در پيشگاه خداوند نیست.
به‌آسانی می‌توانی از روزهای سال مراقبت کرده و برای یک‌بار بعضی از اعمال سال را انجام بدهی. و من در این کتاب به‌طور اختصار مهمترین اعمال وارده و لازم‌ترین مراقبات را می‌نویسم."
محتوا
در این اثر مقدّمه‌ای کوتاه درباره دعا و راز و نیاز آمده است و دوازده فصل به ازای دوازده ماه سال و یک خاتمه و همچنین آثار و برکات روحی و معنوی آنها توضیح داده شده است.
ابواب کتاب
- مقدمه: در بیان تأمّل در نعمت‌ها و توجه به اصلاح قلب و مغفرت و مناجات با حق‌تعالی.
- فصل اول: در بیان مراقبت‌های ماه محرم، و یادآوری مصائب امام حسین(ع) و اعمال دهۀ اول.
- فصل دوم: در بیان مراقبت‌های ماه صفر، و زیارت اربعین، و پیامبر(ص) و امام حسن(ع).
- فصل سوم: در بیان مراقبت‌های ماه ربیع‌الاول، و ولادت پیامبر اسلام(ص)، و شهادت امام حسن عسکری(ع)، و آغاز امامت امام زمان(عج)، و ازدواج پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س)، و اسامی پیامبر(ص)، عید و آداب آن.
- فصل چهارم: در بیان مراقبت‌های ربیع‌الثانی و ولادت امام حسن عسکری(ع).
- فصل پنجم: در بیان مراقبت‌های جمادی‌الاولی، و ولادت امام سجاد(ع).
- فصل ششم: در بیان مراقبت‌های جمادی‌الآخر، و ایام فاطمیه و فضایل ایشان.
- فصل هفتم: در بیان مراقبت‌های ماه رجب، معنای ماه حرام، و اعمال شب اول و دعاها، شب لیلةالرغائب و اعمال آن، و فضیلت روزه در این ماه و صدقه بجای روزه. و نکاتی در باب اخلاص و ریا، نماز سلمان، ولادت امام علی(ع) و بعثت و اعمال عید مبعث.
- فصل هشتم: در بیان مراقبت‌های ماه شعبان، و مناجات شعبانیه، و فضیلت روزۀ آن، ولادت امام حسین(ع)، نیمه شعبان و فضیلت شب آن، ولادت امام زمان و توسّل به ایشان و فضیلت دعای کمیل، محاسبه نفس و طلب رحمت از صاحب آن روز، و اعمال آخر شعبان.
- فصل نهم: در بیان مراقبت‌های ماه رمضان، مراتب روزه، و اقسام روزه‌داران، خطبۀ پیامبر(ص) در این ماه، و توسعۀ، و شرح مضامین دعاهایی که از امامان شیعه(ع) وارد شده. همچنین حقیقت قرآن و تدبّر در قرآن و آثار آن، راز مستجاب نشدن دعاها و حسن ظن به خدا، اختیار اوقات و اماکن شریف برای دعا و تحصیل حال رقّت و گریه، افطار و اقسام آن، و اهتمام برای درک شب قدر و فضیلت آن، اعمال شب قدر، و دعای شب بیست و هفتم و اعمال شب آخر ماه رمضان، خدا حافظی با این ماه. و همچنین در بیان مراقبت شب عید فطر، و فضیلت آن و اعمال شب عید و فطریه و احکام آن.
- فصل دهم: در بیان مراقبت‌های ماه شوّال، و اعمال روز عید و متذکر شدن به حال امام زمان و مراقبت روز عید و قرائت دعاهای آن، و بیان ماه شوّال و اعمال آن.
- فصل یازدهم: در بیان مراقبت‌های ماه ذی القعدة، و روزۀ آن، و عمل شب نیمۀ آن و روز دحو الارض و شرافت آن و اسرار اعمال و مناسک حج. فراهم کردن سفر حج و برگرفتن توشۀ سفر، و رعایت رفیق و امیر حاجّ، و آداب زیارت پیامبر اسلام(ص) و توقف در مقابل ضریح او، و زیارت ائمه بقیع.
- فصل دوازدهم: در بیان مراقبت‌های ماه ذی‌الحجة، فضیلت دهۀ اول آن و دعاهای پنج‌گانه که به حضرت عیسی(ع) هدیه شده، و اعمالی که در دهۀ اول آمده و اعمال شب و روز عرفه و زیارت امام حسین(ع). اعمال شب و روز عید قربان و آداب رفتن به نماز عید، در فضیلت و اعمال روز عید غدیر، در معنای ولایت و حقیقت آن و بیان زیارت جامعه، شرح روز عید غدیر، و خطبه غدیر، صلوات مخصوص و روایات امام رضا(ع) در فضیلت این روز و معنی ولایت مطلقه و حقیقت آن. همچنین منزلت روز مباهله، و اعمال این روز و نزول سوره انسان در شأن اهل بیت(ع).
- خاتمه: در بیان بجا آوردن اعمال به قدر امکان، و اجتناب از غرور، و وظایف بنده در صورت قادر نبودن بر انجام اعمال، و اهتمام در تحصیل اخلاص، و توجه به معانی و باطن عبادت و مناجات مؤلف با خداوند.[۸]
ترجمه‌ها
این کتاب بارها ترجمه شده که ترجمه ابراهیم محدث[۹]، علیرضا خسروی[۱۰]، محمودی گلپایگانی[۱۱]، محمد راستگو، میرزا حکیم خسرانی[۱۲]، کریم فیضی[۱۳]، سمیه عبدلی[۱۴]، محمد جواد مولوی نیا و علی اکبر میرزایی نمونه‌ای از آنهاست.