مبانی زیست معنویت‌گرا - خردگرا در حکمت متعالیه صدرایی

مبانی زیست معنویت‌گرا - خردگرا در حکمت متعالیه صدرایی

سیدمرتضی حسینی شاهرودی[1]

 چکیده

انسان از آن‌سان که انسان نامیده شده از دو بُعد عقلانی و عاطفی برخوردار گردیده است. در عصر نو، با وجود فراهم‌بودن امکانات فراوان و به‌روزِ زندگی مادی، ندای نیاز به معنویت و آرامش بیش از دیگر دوره‌های تاریخ زندگی بشر به گوش می‌رسد؛ چراکه پیشرفت و فناوری اگرچه آدمی را در سلسله عرْضیِ وجود به پیش‌راند؛ اما هیچ‌گاه نتوانست و نمی‌تواند کمک‌کار او در هلال فرازین وجود باشد. مغرب‌زمین و بسیاری از کشورهایی که گرایش‌های دینی را از زندگی حذف و یا کم‌رنگ نموده‌اند و عقلانیت ابزاری را جایگزین هر گونه داوری پیرامون هستی‌شناسی نشاندند، پس از آنکه توان خود را در این مسیر ناچیز یافته و مهم‌ترین نیاز عاطفی انسانی «معنویت» را از عقلانیت جدا ساختند، در اندیشه تولید و نیز واردات معنویت‌های مشرق‌زمین افتادند. اندیشه‌ورزی فلسفی به‌ویژه به‌گونه‌ای که در حکمت متعالیه صدرایی تجلی یافته است، با چینش سه مقولۀ دین، معنویت - آموزه‌های عرفانی - و عقلانیت در کنار هم می‌تواند پاسخگوی مناسب و معتدلی برای نیاز حیاتی انسان در عصر کنونی و در جامعۀ ایرانی به‌شمار آید. در راستای جهانی‌سازی فرهنگ خردورزی و زیست معنوی، یکی از بهترین الگوها به‌ویژه برای اهل دانش و فرهیختگان جامعه، نظام اندیشه‌ورزی صدرایی است که بر پایۀ فرهنگ اسلامی_ ایرانی تدوین شده است.

واژگان کلیدی: معنویت دینی، نگرش عرفانی، خردورزی، دین‌ورزی، آرامش روحی، نظام حکمت متعالیه

 

 

Foundations of Spiritual-rational life in Sadra's transcendental Wisdom

Seyyed Morteza Hosseini Shahroudi[2]

Abstract:

Since man has been called human has two dimensions: rational and emotional. In new ages, despite the availability of many possibilities in material life, the need to spirituality can be seen more than other periods in the history of human life. It’s because, although mankind received to the progressive technology in new centuries but it does not meet the spiritual needs of mankind. After having reduced their power to the most important human emotional need, the West countries that have removed or diminished religious attitudes from life and replaced instrumental rationality, import the spirituality from the East countries. Philosophical thought, in particular the transcendental philosophy of Sadra, which characterized by the arrangement of three categories of religion, spirituality and rationality, can be an appropriate and moderate response to the vital human need in present days and in the Iranian society. In line with the globalization of intellectual culture, Sadra's thinking system based on Iranian Islamic culture is one of the best models, especially for the knowledge of the society.

Key Words: Religious Spirituality, Mystical Attitude, Wisdom, Religion, Spiritual calmness, Transcendental Wisdom System.

 

[1]. استاد دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیئت علمی بنیاد پژوهش های اسلامی استان قدس رضوی؛ Shahrudi@um.ac.ir

[2] . Professor in Ferdowsi University of Mashhad. Shahrudi@um.ac.ir

 

 

جهت دانلود فایل pdf متن مقاله، به پیوست مراجعه فرمایید.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

الگوی مصرف در سبک زندگی اسلامی

الگوی مصرف در سبک زندگی اسلامی

بی گمان مصرف، به خودی خود نه تنها پدیده‌ای ناپسند نیست که بسیار بایسته و لازم است؛ چرا که مصرف، یکی از شیوه‌های جایگزین ناپذیر برای پاسخگویی به نیازهای طبیعی و غریزی انسان است که بدون آن، حیات مادی و معنوی انسان‌ها دستخوش آشفتگی و نابسامانی خواهد شد و معیشت انسان، لذت و لطف خود را از دست خواهد داد؛ اما نکته اینجاست که گاهی مصرف شکل طبیعی خودش را از دست داده، به جای آنکه به عنوان یک پدیده حیاتی در خدمت انسان باشد، انسان به خدمت او در می‌آید. بدین‌گونه وسیله به هدف تبدیل می‌شود و همه قوای مادی و معنوی انسان که باید با مصرف درست به اوج تکامل و تعالی برسد، بر اثر مصرف‌زدگی در سراشیبی سقوط قرار گیرد. همچنین زمینه انواع تباهی‌ها و ناهنجاری‌ها فراهم می‌آید. از اینجاست که ضرورت در اصلاح الگوی مصرف آشکار می‌شود و اهمیت دغدغه مقام معظم رهبری در این‌باره و ارزشمندی اعلام سال 1388 خورشیدی به عنوان سال «حرکت به سوی اصلاح الگوی مصرف» از سوی ایشان، کاملا آشکار می‌شود. از طرفی مصرف یکی از شاخص‌های اصلی سبک زندگی محسوب می‌شود به طوری که بعضی از صاحب‌نظران، سبک زندگی را به معنای نحوه مصرف و کیفیت و کمیت آن دانسته‌اند. لذا الگوی مصرف نقش تعیین‌کننده‌ای در سبک زندگی انسان‌ها دارد و از آنجا که اسلام در این زمینه «بایدها و نبایدها» و توصیه‌های زیادی ارائه کرده است و الگوی متفاوتی را مبنی بر جهان‌بینی خود معرفی می‌کند. بنابراین می‌توان سبک زندگی ویژه‌ای را در این حوزه برای جامعه شهروندی استنتاج کرد. در این نوشتار، از اصلاح الگوی مصرف و مباحث در خور توجیهی در این‌باره سخن خواهیم گفت.
Powered by TayaCMS