سیرۀ اخلاقی رفتاری امام حسین (علیه السلام) و یارانش در جریان واقعۀ کربلا: (الگو و معیاری اخلاقی- رفتاری برای یک زندگی معنادار)

سیرۀ اخلاقی رفتاری امام حسین (علیه السلام) و یارانش در جریان واقعۀ کربلا: (الگو و معیاری اخلاقی- رفتاری برای یک زندگی معنادار)

سید جلال هاشمی * / هدیه شنبدی ** / سمیه پاپی ***

 

یکی از پرسش‌های بنيادين آدمي، پرسش از معنای زندگي است که پاسخ به این پرسش می‌تواند همۀ ابعاد زندگی انسان را تحت‌ تأثیر خود قرار دهد. معنای زندگی به‌طورکلی به معنی «هدف»، «ارزش» و «کارکرد» زندگی است که از منظر اسلام به هر سه توجه شده است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل زندگی معنادار در سیرۀ امام حسین علیه السلام و یارانش و تبیین ویژگی‌های معناداری زندگی در آن از جهت ارائۀ الگو و معیاری اخلاقی-رفتاری برای انسان امروز است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که قیام امام علیه السلام، کوششی برای تثبیت و تحقق یک زندگی اسلام‌مدارانه یا همان زندگی معنادار، راستین و ارزشمند بوده است؛ از این‌رو مسلمانان و پیروان او باید با تمام توان و امکانات در جستجوی شناخت و اتخاذ الگوی زندگی معنادار و اسلامی با تأسی از ایشان باشند. عمل به اصول استنتاج‌شدۀ هدایت‌پذیری و ولایت‌پذیری، حدود مداری و نفی بی‌تفاوتی اجتماعی و احساس مسئولیت در جامعه می‌تواند موجبات معناداری زندگی را فراهم آورد. همچنین ویژگی‌های زندگی معنادار نیز در سیرة امام علیهم السلام عمق داشتن و مهم بودن زندگی، هدف‌مداری، خودآگاهی و داشتن تصویری شفاف از اعمال خویش، اخلاقی بودن و رعایت ارزش‌ها و اصول اخلاقی در زندگی و بهره‌مندی از انسجام اخلاقی است؛ موفقیت‌آمیز بودن زندگی و نیل به برخی توفیقات در زندگی و خداباوری یا دین‌دار بودن زندگی ایشان و یارانش، نمود چشمگیری داشته و شواهد بسیاری برای آن وجود دارد؛ بنابراین امام علیه السلام و یاران باوفایش، الگوها و قهرمانان همیشگی زندگی معنادار هستند.

واژگان كليدي: سیرۀ امام حسین علیه السلام، واقعۀ کربلا، زندگی معنادار، الگوی اخلاقی – رفتاری، الگوی تربیتی.

 

پی‌نوشت‌ها

* . عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز. Email: j.hashemi@scu.ac.ir

**. کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش. (مسئول مکاتبات) Email: shanbadei7@yahoo.com

***. کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش. Email: spapi67@ymail.com

 

 برای دانلود متن کامل این مقاله به پیوست مراجعه نموده یا اینجا کلیک نمایید.

 

سيرة الإمام حسين علیه السلام وأنصاره في واقعة كربلاء: النموذج والمعيار الأخلاقي سلوك لحياة ذات مغزى

السيد جلال هاشمي*، هدية شنبدي**، سمية بابي***

 

من إحدى المسائل الإنسانية الأساسية هي مسألة معنى الحياة، والإجابة على هذا السؤال يمكن أن تؤثر على جميع جوانب الحياة البشرية. معنى الحياة بشكل عام يعني "الهدف"، "القيمة" و "وظيفة" الحياة، وقد تمّ الاهتمام بجميع الجوانب الثلاثة في الإسلام. والغرض من هذا البحث هو تحليل الحياة الهادفة للإمام الحسين علیه السلام وأنصاره وشرح معنى خصائص الحياة من أجل تقديم النموذج والمعيار الأخلاقي والسلوكي للإنسان اليوم.

وفي هذا البحث، تم استخدام طريقتين من التحليل الاستعلائي والاستدلال العملي المتطور. وقد استخدمت الطريقة الأولى للاستدلال على نمط الإمام علیه السلام وأنصاره، واستخدمت الطريقة الثانية من أجل استنتاج مبادئ الحياة المفيدة في حياته. و قد أظهرت نتائج التحليل أن انتفاضة الإمام كانت محاولة لتحقيق الحياة الإسلامية الهادفة ، أي حياة ذات معنى. ولذا يجب على المسلمين وأتباعه أن يبذلوا كمال جهدهم إلى بحث ومعرفة نمط الحياة ذات مغزى من خلال اقتدائهم به. إن العمل بهذه الأصول المستنتجة: الاهتداء، والموالاة، معرفة الحدود، نفي اللامبالاة الاجتماعية، والشعور بالمسؤولية في المجتمع؛ يمكن أن توفر حياة ذات معنى. وكذلك من ملامح الحياة الهادفة، العمق المعرفي لأهمية الحياة، معرفة الهدف، والوعي الذاتي، والحصول على صورة واضحة عن الأفعال والأخلاق، واحترام القيم والمبادئ الأخلاقية في الحياة، والتمتع بالنزاهة الأخلاقية، الحياة الناجحة وتحقيق بعض الانجازات في الحياة، وفي نهاية المطاف الإيمان بالله أو التديّن في حياة الإمام وأنصاره، كانت لها تأثير ملفت للنظر وهناك شواهد عديدة حول ذلك. ولذا فإن الإمام علیه السلام وأنصاره هم قدوة وأبطال خالدة للحياة الهادفة.

الكلمات المفتاحية: سيرة الإمام الحسين علیه السلام، واقعة كربلاء، الحياة الهادفة، النمط الأخلاقي -السلوكي، النمط التربوي.

 

* . عضو في الهيئة العلمية قسم العلوم التربوية في جامعة شهيد جمران أهواز j.hashemi@scu.ac.ir

** . ماجستير في تخصص التاريخ والفلسفة التعليم والتربية (مسؤول المراسلات) shanbadei7@yahoo.com

*** . ماجستير في تخصص التاريخ والفلسفة التعليم والتربية spapi67@ymail.com

 

Imam Hussein (AS) and his followers in the Karbala Incident: a model and a criterion for a meaningful life

Seyed Jalal Hashemi* / Hedieh Shanbedi** / Somayyeh Papi***

 

 Understanding various methods in educational preaching is important. In this research we attempted to provide ways of educational preaching base on the general principles of preaching. The method used to achieve this goal is a library method. The results show that general principles of preaching can be converted into seven principles of education which can categories in two general parts: general (including ambition, diversity, multi-purpose and harmonious behavior), and special (including sensory perception, reduction of disruptive factors and convincing). The general principles include all methods, but each specific principle implies only its own methods. Methods such as repetition, exposure to results of actions, use of allegory, and the like are obtained from the principle of sensory perception. The principle of reducing disruptive factors consists of three methods including reconciliation, censorship, abominate and friendship, and the principle of persuasion also implies methods of love, comparison, debate, and so on. The results of this research indicate that it is possible to take advantage of various methods in Educational preaching.

Keywords: Educational Preaching, Principles of Preaching, Methods.

 

* . Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahwaz.

** . Master of Science in History and Philosophy of Education (correspondent)

*** . Master of Science in History and Philosophy of Education.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

جايگاه انسان كامل در نظام هستي از منظر عرفا

اين نوشتار با روش توصيفي-تحليلي به جايگاه انسان كامل در نظام هستي ا ز منظر عارفان مسلمان پرداخته است. از منظر آنان انسان كامل، خليفه حق‌تعالي، قطب عالم امكان و واسطه دريافت فيض از حق‌تعالي است. به عقيده بسياري از عرفا، انسان كامل به منزله روح عالم هستي مي‌ماند؛ همان‌گونه که روح امور بدن را تدبير مي‌كند، انسان كامل هم امور عالم را تدبير مي‌نمايد؛ گرچه به لحاظ بشري خود وي توجه نداشته باشد. هرگاه انسان كامل از عالم دنيا به عالم آخرت منتقل شود، خزائن الهي نيز به آن عالم منتقل خواهند شد، بساط عالم ماده جمع خواهد شد و رستاخيز قيام خواهد كرد. اين باور اهل تصوف، با عقايد شيعي، بسيار هماهنگ است؛ زيرا روايات شيعي نيز در اين معنا، صراحت دارد كه هرگاه حجت خدا از روي زمين ارتحال يابد، زمين متلاشي خواهد شد؛ ويژگي‌هاي كه از زبان اهل تصوف براي اهليبت بيان شده است، حاكي از اين مطلب است كه از منظر آنان انسان كامل، منطبق بر اهلبيت (ع) مي‌شود.
حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي و تعينات آن

حقيقت متعالي، حقيقتي است كه از هر قيدي رها است؛ از اين حقيقت به غيب الغيوب و هويت مطلقه و وجود من حيث هو هو، نيز تعبير كرده‌اند. اين حقيقت در مرتبه اطلاق هيچ حكمي را نمي‌پذيرد، به همه موجودات نسبت يكسان دارد؛ اما از لازمه آن، علم به ذات و شعور به كمال ذاتي و اسمائي است. علم به ذات موجب، افتادن بي‌تعين در دام تعين مي‌شود.
جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

جایگاه عقل در نظام سلوکی عرفا

عقل در نظام سلوکی عرفا، دارای دو جایگاه مجزا است. عقل در مراحل ابتدایی سلوک هدایتگر، راهگشا و روشنگر است؛ اما در مراحل عالی‌تر سلوکشان هدایتگری و راهبری از عقلانیت و تعقل جدا می‌شود؛ در این راستا باید توجه داشت که منزلت عقل نفی نمی‌شود، بلکه عقلانیت در صیرورت وجودی عارف به امری فراعقلی و نه غیرعقلی تبدّل و تحول می‌یابد. متاسفانه نزد برخی راهروان طریق سلوک این امر به مثابه ضد عقلی بودن تعالیم عرفانی تلقی می‌شود، حال آن‌که میان امر فراعقلی و امر غیر عقلی تفاوت و تمایز معناداری است که می بایست مورد توجه و تأمل عرفان پژوهان و سالکان راه قرار گیرد؛ در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم انسان‌شناختی و وجودشناختی مفهوم عقل، به تفاوت و تمایز میان این دو ساحت اشاره و لوازم معرفت شناختی آن استخراج خواهد شد.
الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

الگو رویش اعتقادی افراد و جریانات از منظر قرآن کریم

قرآن کریم با استفاده از آیات خویش انسان را به‌سوی کمال سوق می‌دهد؛ پس باید بر طبق این فرمان‌ها روند زندگی را در مسیر رویش قرارداد. با بررسی و تحلیل الگوی رویش می‌توان اصلی‌ترین نقش را در خود فرد و آن جامعه جستجو کرد که ایمان را در درون خویش حس نمودند و فطرتشان علی‌رغم، القائات منفی افراد دیگر، ایشان را به این مسیر نزدیک نمودند، مانند همسر فرعون که با توجه به محیطی دور از معنویات، به دیندار شد...

پر بازدیدترین ها

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

رشد معنوی انسان از منظر قرآن و حدیث

این پژوهش نشان می‌دهد که ایجاد رابطه درست بین فرد و مسائل خود، ایجاد رابطه درست بین فرد و دیگران و ایجاد رابطه با خدا و کسب آرامش در پرتو آن از آثار رشد معنوی است؛ همچنین، تفکر، ایمان، انجام خوبی و ترک زشتی از علل رشد معنوی و جهل، کفرورزی و پیروی از شهویات از موانع رشد معنوی است.
عناصر معنوی دین اسلام و علم روان‌شناسی در ایجاد سلامت روان

عناصر معنوی دین اسلام و علم روان‌شناسی در ایجاد سلامت روان

از مسائل مهم حوزه بهداشت روانی، سلامت روان است. اسلام و روانشناسی هدف، موضوع و راهکارهای مشترکی برای رسیدن به ‌سلامت روان یا همان فلاح و رستگاری ارائه می‌دهند. انسان موضوع مشترک دین و روانشناسی است و نقطه تلاقی راهکارهای اسلامی و روانشناسی در رسیدن به هدف مشترک این دو حائز اهمیت است. سازه‌های شفقت خود و ذهن‌آگاهی، محاسبه نفس، توبه و حضور قلب، هماهنگی هرچه تمام‌تر دین و روانشناسی را در رسیدن به‌سلامت روان و رهایی از اضطراب و دل‌مشغولی‌های حاصل از پیشرفت‌های فناوری نشان می‌دهد.
انسان از منظر کریشنا مورتی

انسان از منظر کریشنا مورتی

کریشنامورتی در جای‌جای گفته‌های خویش به موضوع دانستگی اشاره می‌کند و سرانجام پند او این است که باید از هر دانستگی رها شد تا آزاد گشت و انسان شد...
خشونت در خانواده و نگرش معنوی اسلام به آن

خشونت در خانواده و نگرش معنوی اسلام به آن

این مقاله با هدف مشخص‌کردن مفهوم خشونت و دیدگاه‌های مختلف دربارة آن و همچنین نگرش اسلام به آن انجام شده است. روش تحقیق به‌صورت کتابخانه‌ای است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد اعتقادات مذهبی، عامل مؤثری در پیشگیری از خشونت علیه زنان است...
درمان دردهای اخلاقی در نهج‌البلاغه

درمان دردهای اخلاقی در نهج‌البلاغه

نهج‌البلاغه علاوه بر مباحث تاریخی، اخلاقی، کلامی، فلسفی، اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و... به طب و درمان نیز اشاره کرده است. این مقاله دربارة راهکارهایی است که حضرت علی(ع) برای درمان دردهای اخلاقی و روحی توصیه نموده‌اند. از جملة این دردها می‌توان به افسردگی، ترس، شهوت، عیب‌جویی، تکبر، حسد، خشم، غفلت‌زدگی و شتاب‌زدگی اشاره نمود...
Powered by TayaCMS