مبانی زیست معنویت‌گرا - خردگرا در حکمت متعالیه صدرایی

مبانی زیست معنویت‌گرا - خردگرا در حکمت متعالیه صدرایی

سیدمرتضی حسینی شاهرودی[1]

 چکیده

انسان از آن‌سان که انسان نامیده شده از دو بُعد عقلانی و عاطفی برخوردار گردیده است. در عصر نو، با وجود فراهم‌بودن امکانات فراوان و به‌روزِ زندگی مادی، ندای نیاز به معنویت و آرامش بیش از دیگر دوره‌های تاریخ زندگی بشر به گوش می‌رسد؛ چراکه پیشرفت و فناوری اگرچه آدمی را در سلسله عرْضیِ وجود به پیش‌راند؛ اما هیچ‌گاه نتوانست و نمی‌تواند کمک‌کار او در هلال فرازین وجود باشد. مغرب‌زمین و بسیاری از کشورهایی که گرایش‌های دینی را از زندگی حذف و یا کم‌رنگ نموده‌اند و عقلانیت ابزاری را جایگزین هر گونه داوری پیرامون هستی‌شناسی نشاندند، پس از آنکه توان خود را در این مسیر ناچیز یافته و مهم‌ترین نیاز عاطفی انسانی «معنویت» را از عقلانیت جدا ساختند، در اندیشه تولید و نیز واردات معنویت‌های مشرق‌زمین افتادند. اندیشه‌ورزی فلسفی به‌ویژه به‌گونه‌ای که در حکمت متعالیه صدرایی تجلی یافته است، با چینش سه مقولۀ دین، معنویت - آموزه‌های عرفانی - و عقلانیت در کنار هم می‌تواند پاسخگوی مناسب و معتدلی برای نیاز حیاتی انسان در عصر کنونی و در جامعۀ ایرانی به‌شمار آید. در راستای جهانی‌سازی فرهنگ خردورزی و زیست معنوی، یکی از بهترین الگوها به‌ویژه برای اهل دانش و فرهیختگان جامعه، نظام اندیشه‌ورزی صدرایی است که بر پایۀ فرهنگ اسلامی_ ایرانی تدوین شده است.

واژگان کلیدی: معنویت دینی، نگرش عرفانی، خردورزی، دین‌ورزی، آرامش روحی، نظام حکمت متعالیه

 

 

Foundations of Spiritual-rational life in Sadra's transcendental Wisdom

Seyyed Morteza Hosseini Shahroudi[2]

Abstract:

Since man has been called human has two dimensions: rational and emotional. In new ages, despite the availability of many possibilities in material life, the need to spirituality can be seen more than other periods in the history of human life. It’s because, although mankind received to the progressive technology in new centuries but it does not meet the spiritual needs of mankind. After having reduced their power to the most important human emotional need, the West countries that have removed or diminished religious attitudes from life and replaced instrumental rationality, import the spirituality from the East countries. Philosophical thought, in particular the transcendental philosophy of Sadra, which characterized by the arrangement of three categories of religion, spirituality and rationality, can be an appropriate and moderate response to the vital human need in present days and in the Iranian society. In line with the globalization of intellectual culture, Sadra's thinking system based on Iranian Islamic culture is one of the best models, especially for the knowledge of the society.

Key Words: Religious Spirituality, Mystical Attitude, Wisdom, Religion, Spiritual calmness, Transcendental Wisdom System.

 

[1]. استاد دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیئت علمی بنیاد پژوهش های اسلامی استان قدس رضوی؛ Shahrudi@um.ac.ir

[2] . Professor in Ferdowsi University of Mashhad. Shahrudi@um.ac.ir

 

 

جهت دانلود فایل pdf متن مقاله، به پیوست مراجعه فرمایید.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

ملاحظاتی انتقادی درباره دیدگاه‌های دالایی‌لاما

از فرقه‌های مهم بودایی در تبت، فرقة «گه ـ لوگ ـ په» یا همان دالايي‌لاماست که به لاماییسم نیز مشهور است. مشهورترین رهبر این شاخه، تنزین گیاتسو، معروف به دالایی‌لامای چهاردهم است. عقاید گوناگون این شاخة بودایی، با تفاوت‌هایی، بیشتر بر پایة بودیسم سنتی شکل گرفته‌ است. دالایی‌لاما، عقایدی بحث‌برانگیز درباره خدا، هدف زندگی، شادی و مسائل اجتماعی ـ سیاسی مطرح کرده است. او دربارة دین، دیدگاهی پلورالیستیک دارد و به اصل وجود خدا یا خدایی شخصی معتقد نیست...
No image

بررسي مكانيسم‌هاي نفوذ و تغيير شيوه‌ي زندگي افراد توسط فرقه‌گرايي جديد

فرقه‌ها يا كيش‌ها، ساختارهاي پيچيده‌ي اجتماعي- اعتقادي‌ هستند كه در دنياي كنوني براي پر كردن خلاء ناشي از سكولاريته‌شدن جوامع، هرروزه بر دايره وسعت و قدرتشان افزوده مي‌شود. حضور يك رهبر كاريزماتيك در مرکز ساختار هرمي كه قرائتي شخصي‌شده از دين را عرضه مي‌كند، از مهم‌ترين ويژگي‌هاي فرقه‌ است.
No image

آسیب‌‏شناسی رابطه‏‌ی زنان و جنبش‏های نوپدید دینی

در دو دهه‏ی اخیر پای جنبش‏های نوپدید دینی در ایران نیز باز شده است. این جنبش‏ها در میان زنان و مردان پیروانی برای خود یافته‏اند. اما به‌نظر می‏رسد زنان بیشتر درگیر این جنبش‏ها شده‏اند و بیشتر نیز از عملکرد و تعلیمات این جنبش‏ها آسیب دیده‏اند. در این تحقیق دو پرسش اصلی مطرح می‏شود: چرا زنان به این جنبش‏ها می‏پیوندند؟ و چه آسیب‏هایی از این جنبش‏ها دریافت می‏کنند
No image

آسيب‌شناسي فرقه‌گرايي جديد در ايران (فرقه‌هاي عرفاني يا عرفان‌هاي فرقه‌اي؛ كداميك؟)

در دنياي كنوني، هرروزه بر قدرت فرقه‌ها يا كيش‌ها افزوده مي‌شود. نظام‌هاي پيچيده‌ي شست‌وشوي مغزي، كنترل ذهن و استثمار افراد، از ويژگي‌هاي بارز فرقه‌ها است.
زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی گرایش به جنبش‌های نوپدید دینی در ایران (با تأکید بر عرفان حلقه و اکنکار)

زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی گرایش به جنبش‌های نوپدید دینی در ایران (با تأکید بر عرفان حلقه و اکنکار)

هدف اصلی این مقاله تبيين زمينه‌هاي فرهنگي اجتماعي گرايش به جنبش‌هاي نوپديد ديني در ايران است. كه از طريق اهداف فرعي، شناخت سبك زندگي جامعه مورد مطالعه و جايگاه رهبران كاريزماتيك، شناخت جايگاه و نقش رسانه‌هاي نوين، تضاد ارزشي، بحران هويت و شناخت جايگاه و تمايل به التقاط‌گرايي پيروان اين جنبش‌ها تحقق مي‌يابد...

پر بازدیدترین ها

No image

ملاحظاتی انتقادی درباره دیدگاه‌های دالایی‌لاما

از فرقه‌های مهم بودایی در تبت، فرقة «گه ـ لوگ ـ په» یا همان دالايي‌لاماست که به لاماییسم نیز مشهور است. مشهورترین رهبر این شاخه، تنزین گیاتسو، معروف به دالایی‌لامای چهاردهم است. عقاید گوناگون این شاخة بودایی، با تفاوت‌هایی، بیشتر بر پایة بودیسم سنتی شکل گرفته‌ است. دالایی‌لاما، عقایدی بحث‌برانگیز درباره خدا، هدف زندگی، شادی و مسائل اجتماعی ـ سیاسی مطرح کرده است. او دربارة دین، دیدگاهی پلورالیستیک دارد و به اصل وجود خدا یا خدایی شخصی معتقد نیست...
No image

آسیب‌‏شناسی رابطه‏‌ی زنان و جنبش‏های نوپدید دینی

در دو دهه‏ی اخیر پای جنبش‏های نوپدید دینی در ایران نیز باز شده است. این جنبش‏ها در میان زنان و مردان پیروانی برای خود یافته‏اند. اما به‌نظر می‏رسد زنان بیشتر درگیر این جنبش‏ها شده‏اند و بیشتر نیز از عملکرد و تعلیمات این جنبش‏ها آسیب دیده‏اند. در این تحقیق دو پرسش اصلی مطرح می‏شود: چرا زنان به این جنبش‏ها می‏پیوندند؟ و چه آسیب‏هایی از این جنبش‏ها دریافت می‏کنند
No image

ریاضت و حدود مشروع آن از منظر معصومين (ع)؛ در مواجهه با رویکرد صوفیانه

این نوشتار، تصویری از ریاضت مطلوب دینی از منظر قرآن و عترت (ع) است که شاخص‌های آن عمدتاً از احتجاجات معصومین(ع) با متصوفه‌ی زمانشان استنباط گردیده...
No image

بررسي مكانيسم‌هاي نفوذ و تغيير شيوه‌ي زندگي افراد توسط فرقه‌گرايي جديد

فرقه‌ها يا كيش‌ها، ساختارهاي پيچيده‌ي اجتماعي- اعتقادي‌ هستند كه در دنياي كنوني براي پر كردن خلاء ناشي از سكولاريته‌شدن جوامع، هرروزه بر دايره وسعت و قدرتشان افزوده مي‌شود. حضور يك رهبر كاريزماتيك در مرکز ساختار هرمي كه قرائتي شخصي‌شده از دين را عرضه مي‌كند، از مهم‌ترين ويژگي‌هاي فرقه‌ است.
No image

آسيب‌شناسي فرقه‌گرايي جديد در ايران (فرقه‌هاي عرفاني يا عرفان‌هاي فرقه‌اي؛ كداميك؟)

در دنياي كنوني، هرروزه بر قدرت فرقه‌ها يا كيش‌ها افزوده مي‌شود. نظام‌هاي پيچيده‌ي شست‌وشوي مغزي، كنترل ذهن و استثمار افراد، از ويژگي‌هاي بارز فرقه‌ها است.
Powered by TayaCMS