بدان که کلمه شریفه الحمدلله به بیانی که ذکر شد از کلمات جامعه‌ای است که اگر کسی به لطایف و حقایق آن حق را به آن تمحید کند، حق حمد را آن‌قدر که در خور طاقت بشریت است، بجا آورده. و لذا در روایات شریفه اشاره به این معنی شده است، چنانچه در روایت است که حضرت باقر العلوم سلام الله علیه از منزلی بیرون آمدند، مرکبشان نبود. فرمودند: اگر مرکب پیدا شود، حمد حق تعالی کنم؛ به‌طوری که حق محمد است. پس چون مرکب پیدا شد، سوار شده و تسویه لباس خود فرمودند، گفتند: الحمد لله[1]. و از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت است که فرموده‌اند: لا اله الا الله نصف میزان است و الحمد لله پر میزان را پر کند[2] و این به واسطه آن است که به آن بیانکه نمودیم، الحمدلله جامع توحید نیز است.
و از رسول خدا(ص) روایت شده که قول بنده که می‌گوید: الحمدلله سنگین‌تر است در میزانش از هفت آسمان و هفت زمین[3]. و هم از آن حضرت منقول است که اگر خداوند جمیع دنیا را به بنده‌ای از بندگانش عطا کند، پس از آن بگوید آن بنده: الحمد لله آن که او گفته افضل از آنچه به او عطا شده است[4]. و هم از آن حضرت روایت شده که هیچ چیز محبوب‌تر پیش خدا نیست از قول قائل الحمد لله و از این جهت خداوند به آن بر خود ثنا گفته است[5].
برگرفته از آداب نماز
پی‌نوشت‌ها
[1]. اصول کافی، ج 3، ص 152؛ کتاب الایمان و الکفر، باب الشکر، ح 18.
[2]. بحار الأنوار،ج 90، ص 210 به نقل از امالی طوسی، ج 1، ص 18.
[3]. مستدرک الوسائل، چاپ مؤسسة آل البیت، ج 5، ص 314.
[4]. مکارم الاخلاق، ص 307، الباب العاشر، الفصل الثالث، فی التحمید (با اندکی اختلاف).
[5]. مأخذ یافت نشد.